Στον εύκρατο κάμπο μεταξύ των ποταμών Παμίσου και Μαυροζούμενας, η Βαλύρα προσπαθεί να βρει το στίγμα και τον δικό της δρόμο προς την ανάπτυξη στην εποχή του «Καλλικράτη» και της οικονομικής κρίσης. Άλλοτε έδρα του Δήμου Ιθώμης, το χωριό έχει κατορθώσει τα τελευταία χρόνια να γίνει εμπορικό σημείο αναφοράς της ευρύτερης περιοχής. Καθώς όμως οι δύσκολοι καιροί απαιτούν επαναπροσδιορισμό των προτεραιοτήτων, οι κάτοικοι αντιλαμβάνονται πως οι καλλιέργειες, που πριν κάποιες δεκαετίες ήταν το κέντρο της τοπικής ζωής, πρέπει να έρθουν και πάλι στο προσκήνιο.
Άνθρωποι κι αξιοθέατα
Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή πληθυσμού, η Βαλύρα έχει 850 μόνιμους κατοίκους. Ο πληθυσμός της, μου είπαν οι ντόπιοι, διπλασιάζεται το καλοκαίρι. Στο χωριό λειτουργούν περίπου τριάντα καταστήματα, που τροφοδοτούν με τα απαραίτητα και τα γύρω χωριά και, παρά τις οικονομικές δυσκολίες, εξακολουθούν να διατηρούν την πελατεία τους. Κι από αξιοθέατα, τι θα προτείνατε στους επισκέπτες; ρώτησα τους κατοίκους.
«Τα αξιοθέατα της Βαλύρας είναι οι άνθρωποί της», μου απάντησε μισοαστεία – μισοσοβαρά ένας από αυτούς.
Κι όμως. Αν ακολουθήσεις τα στενά δρομάκια, γύρω από την κεντρική οδό και την πλατεία, η Βαλύρα έχει να επιδείξει ουκ ολίγα δείγματα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Τα ποτάμια που την αγκαλιάζουν θα ήταν ιδανικά –σε αυτό συμφώνησαν όλοι- για περιπατητικό και φυσιοδιφικό τουρισμό, εφόσον αναδεικνύονταν. Τα χωριό διαθέτει έναν δραστήριο Πολιτιστικό – Εξωραϊστικό και Μορφωτικό Σύλλογο, ενεργό από το 1981. «Θάμυρις», από τον μυθικό μουσικό και ποιητή, είναι η ονομασία του. Ο Σύλλογος αναβίωσε, το 1984, τα «Ιθωμαία» και κάθε χρόνο διοργανώνει πολλές εκδηλώσεις, όπως και το πανηγύρι του χωριού στη γιορτή του Αγίου Πνεύματος. Με περίπου πενήντα μέλη, φέτος το καλοκαίρι παρουσίασε θεατρικό έργο, το ποίο έγραψαν και σκηνοθέτησαν τα παιδιά του χωριού.
«Το στήριγμα της Βαλύρας είναι η νεολαία της», μου είπε ο Νίκος Μαυρολιάς, γραμματέας του Συλλόγου. «Από τους νέους θα μπορούσαν να ξεκινήσουν πολλά πράγματα και να γίνει πράξη η ανάπτυξη. Σε αντίθεση με τα περισσότερα χωριά της περιφέρειας, η Βαλύρα έχει κρατήσει τη νεολαία της. Δύσκολα τα νέα παιδιά της Βαλύρας φεύγουν από εδώ. Πιστεύω εκεί πρέπει να ποντάρουμε και να στοχεύσει τόσο ο Θάμυρις όσο και όποιοι άλλοι θεσμοί/φορείς ενδιαφέρονται να προωθήσουν την ανάπτυξη της Βαλύρας».
«Τα Ιθωμαία ήταν ο βασικό σκοπός του συλλόγου και για πολλά χρόνια έδωσαν ζωή στην περιοχή και συνέβαλαν στη συνέχιση των ανασκαφών στην Αρχαία Μεσσήνη», δήλωσε το μέλος του συλλόγου Αθανάσιος Μπόβης. «Ως όνομα πρέπει να εξακολουθήσει να χρησιμοποιείται. Θωρούμε ότι όροι όπως Φεστιβάλ, που πλέον συνηθίζονται, είναι νεοτερισμοί που δεν ταιριάζουν στο πνεύμα της περιοχής μας».
Παράλληλα, τα τελευταία είκοσι χρόνια, η Βαλύρα διαθέτει δανειστική βιβλιοθήκη, με παραπάνω από 4.500 τίτλους, λογοτεχνίας, ιστορικών και παιδικών βιβλίων. Είχα την τύχη να μιλήσω με την Βασιλική Φειδά.
«Είστε η υπεύθυνη της Βιβλιοθήκης;» τη ρώτησα.
«Είμαι η τρελή που την έφτιαξε!» μου είπε και με ξενάγησε στο χώρο, που χάρη σε αγορές και δωρεές, είναι από τους ζηλευτούς του τόπου μας. Ωστόσο, τον τελευταίο χρόνο δεν λειτουργεί, αφού δεν υπάρχει υπάλληλος για να ανοίξει τη Βιβλιοθήκη, παρά τις κατά καιρούς υποσχέσεις.
Επιστροφή στη γη
«Η Βαλύρα ήταν ένα από τα πιο παραγωγικά χωριά στη Μεσσηνία στον πρωτογενή τομέα», μου είπε ο πρώην δήμαρχος Ιθώμης και νυν πρόεδρος της κοινότητας, Κωνσταντίνος Γεωργακόπουλος. Μου εξήγησε πως στη Βαλύρα έγιναν οι πρώτοι οργανωμένοι ορυζώνες στη Μεσσηνία, από τους πρώτους στην Ελλάδα, με καλές αποδόσεις. Η Βαλύρα στο παρελθόν είχε αμπέλια, πλούσια παραγωγή σε σταφίδα, επάρκεια και εμπόριο σε οπωροκηπευτικά. Το γόνιμο έδαφος και ο σιδηρόδρομος ευνοούσαν την αγροτική παραγωγή και διακίνηση. Σήμερα, περιορίζονται στη μονοκαλλιέργεια της ελιάς. Από τα 15.000 ποτιστικά στρέμματα της περιοχής καλλιεργούνται λιγότερα από 1.000.
«Έχουμε τη νεολαία, έχουμε τον κάμπο, έχουμε τα νερά. Το μεγάλο στοίχημα είναι να βρούμε τρόπους να ασχοληθεί και πάλι ο κόσμος με την αγροτική, πρωτογενή και δευτερογενή παραγωγή», σημειώνει ο κ. Γεωργακόπουλος. Οι παρευρισκόμενοι κάτοικοι συμφωνούν και επαυξάνουν.
«Στην αρχή θα είναι δύσκολα, αλλά πιστεύουμε πως από εκεί θα ξεκινήσει η αναγέννηση του τόπου και της χώρας μας», εξακολουθεί. «Η Βαλύρα ήταν κάποτε οικονομικό κέντρο. Αυτή τη στιγμή υπάρχει οικονομικός μαρασμός, όπως υπάρχει σε όλη την ελληνική επαρχία. Πιστεύουμε όμως ότι υπάρχουν οι προϋποθέσεις να ξαναμπεί στα πράγματα, να πάρει και πάλι τη θέση της στην οικονομική ζωή της Μεσσηνίας».
Στην περιοχή έχει τοποθετηθεί νέα μεγάλη δεξαμενή για την ύδρευση. Έχουν ανανεωθεί τα δίκτυα (κι ας τα «ξαφρίζουν» οι επιτήδειοι). Έχει γίνει γεώτρηση στη θέση του Ελαιώνα για να βελτιωθεί η άρδευση, σε μια περιοχή γόνιμη, με ιδανικές κλιματικές συνθήκες αλλά ανεκμετάλλευτη. Οι ντόπιοι προσπαθούν τώρα να δημιουργήσουν έναν τοπικό εγγειοβελτιωτικό οργανισμό, ειδικά με τα προβλήματα στον ΓΕΟΒ.
«Το ουσιαστικό είναι να υπάρχει η βούληση, η θέληση από πολύ κόσμο και η ανάγκη πλέον να στηρίξουμε την αγροτική παραγωγή μας», σημειώνουν.
Η οικονομική κρίση έχει αρχίσει να φέρνει πίσω στη Βαλύρα μετοίκους.
«Θεωρούμε ότι θα αυξηθεί ο πληθυσμός μέσα στα επόμενα χρόνια», λένε οι κάτοικοι. «Τα οικονομικά προβλήματα άρχισαν να φέρνουν κόσμο πάλι στα χωριά. Έχει υπάρξει ενδιαφέρον να επιστρέψουν και ήδη κάποιοι έχουν ξεκινήσει τις διαδικασίες για να επανέλθουν στα πάτρια εδάφη».
Δύο τυροκομικές μονάδες λειτουργούν στην περιοχή. Επίσης, εδώ και δύο χρόνια το θερμοκήπιο εκτροφής σαλιγκαριών του Κώστα Καρύδη. Νέοι άνθρωποι στήνουν επιχειρήσεις στη Βαλύρα με τις αγροτικές καλλιέργειες ως σημείο αιχμής.
ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ… ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΒΑΛΥΡΑΣ
Εντείνουν τις κινητοποιήσεις οι γονείς
Άρτια εξοπλισμένο, στη Βαλύρα λειτουργεί Νηπιαγωγείο – Δημοτικό Σχολείο, που δέχεται μαθητές και από τα γύρω χωριά. Το Δημοτικό είναι εξαθέσιο, με εξήντα μαθητές και λειτουργεί και ως ολοήμερο. Ή μάλλον, θα μπορούσε. Το πρόβλημα της μεταφοράς των μαθητών δεν επιτρέπει την εύρυθμη λειτουργία του.
Ο Γιάννης Σγούρος, πρόεδρος του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων, μου εξέθεσε την κατάσταση.
«Το πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε είναι πολύ σοβαρό», μου είπε. «Τριάντα δύο από τα παιδιά του σχολείου πρέπει να μεταφέρονται από άλλα χωριά, από την Αρχαία Μεσσήνη, την Αρσινόη, τη Λάμπαινα, το Αριστοδήμειο, το Βουρνάζι. Μέχρι πέρυσι, τα παιδιά του Δημοτικού και του Νηπιαγωγείου εξυπηρετούνταν από λεωφορείο που είχε μπει αποκλειστικά για αυτά. Οι μαθητές Γυμνασίου και Λυκείου πήγαιναν με ταξί. Φέτος, η ταλαιπωρία τόσο των μαθητών όσο και των γονιών είναι αφάνταστη και κανείς δεν μοιάζει ικανός να δώσει λύση».
Το ΚΤΕΛ, με την αιτιολογία ότι δεν το συνέφερε το περσινό δρομολόγιο, έχει ονομάσει «τακτικό» ένα νέο δρομολόγιο που ξεκινά από Αρχαία Μεσσήνη και παίρνει όλους τους μαθητές νηπιαγωγείου, δημοτικού, γυμνασίου και λυκείου. Μέχρι να φτάσει στη Βαλύρα, στο λεωφορείο συγκεντρώνονται τουλάχιστον 65 παιδιά. Οι μαθητές της Βαλύρας αφήνονται στο σχολείο στις 7.30 το πρωί.
«Αυτή την ώρα το σχολείο δεν έχει ανοίξει. Σε λίγο θα αρχίσει να βρέχει, θα είναι ακόμη σκοτεινά τόσο νωρίς», σημειώνει ο κ. Σγούρος και προσθέτει ότι καλή τη θελήση ένας δάσκαλος έρχεται και ανοίγει το σχολείο. Αλλά, ως πότε;
Το μεσημέρι, το λεωφορείο δεν επιστρέφει τους μαθητές στα χωριά τους, γύρω από την Αρχαία Μεσσήνη. Τα αφήνει στον κεντρικό δρόμο, στη Βαλύρα ή στη Λάμπαινα, και πρέπει να τα παραλαμβάνουν οι γονείς τους. Από τη Βαλύρα, το λεωφορείο περνά στη 1.20μ.μ. Όσοι μαθητές δεν έχουν τελειώσει ή έχουν ολοήμερο δεν έχουν τρόπο να γυρίσουν στα σπίτια τους. Από τους τριάντα εγγεγραμμένους μαθητές στο ολοήμερο, παρακολουθούν μόνο οκτώ.
Σα να μην έφταναν όλα αυτά, από αυτή την εβδομάδα θα τους ζητείται να πληρώνουν εισιτήριο, γιατί δεν έχουν προμηθευτεί τις ειδικές κάρτες από τους Δήμους. Ο Δήμος Μεσσήνης, εν προκειμένω, δεν εκδίδει κάρτες γιατί αυτές δεσμεύουν τους μαθητές να παίρνουν το λεωφορείο του ΚΤΕΛ όλο το χρόνο, παρά το διαγωνισμό που θα γίνει τέλη Νοέμβρη για τη μεταφορά τους από αυτόν.
Οι γονείς, έχουν στείλει έγγραφες διαμαρτυρίες σε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, χωρίς να λάβουν καμία απάντηση. Σήμερα το απόγευμα θα πραγματοποιήσουν γενική συνέλευση για να αποφασίσουν περαιτέρω κινητοποιήσεις.
Εφημερίδα ''Θάρρος'' της Μεσσηνίας/Ρεπορτάζ:Γεωργία Οικονομοπούλου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου