Τα θαυμαστά γεγονότα της μεταφοράς του ιερού λειψάνου του Αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου στην Κωνσταντινούπολη
Ο Άγιος Iωάννης Χρυσόστομος, ο μέγας φωστήρας και μεγαλόφωνος διδάσκαλος ,καταγόταν από την Αντιόχεια. Γεννήθηκε το έτος 344 . Εξέπνευσε , μετά από τα πολλά βάσανα της εξορίας του, στις 14 Σεπτεμβρίου του 402 ή 407 σε ηλικία 63 ετών. Εορτάζεται στις 13 Νοεμβρίου, στις 27 Ιανουαρίου και στις 30 Ιανουαρίου μαζί με τους άλλους δύο ιεράρχες, τον Μέγα Βασίλειο και τον Άγιος Γρηγόριο τον Θεολόγο ή Ναζιανζηνό. Έγραψε 1447 λόγους, 249 επιστολές και 22 δάσκαλοι της εκκλησίας έπλεξαν εγκώμιο σε αυτόν. Κατατέθηκε το ιερό λείψανό του πλησίον του Αγίου Βασιλίσκου, στα Κόμανα , στη Μικρά Ασία, και έκανε πολλά θαύματα έκτοτε.
Ο Πατριάρχης Θεόφιλος, ο οποίος σε συνεργασία με τη άπληστη βασίλισσα Ευδοξία, τον κατηγόρησαν και εξορίστηκε ο Άγιος, αρρώστησε ο άπιστος από φρικτούς πόνους και ομολόγησε τα κακουργήματα που διέπραξε κατά του Αγίου Χρυσοστόμου πριν ξεψυχήσει.
Ο Βασιλιάς Αρκάδιος μετανόησε και τιμώρησε τους ιερείς που συνέβαλαν στο μαρτύριο του Αγίου, επίσης τιμώρησε την Ευδοξία, καθώς και τους συγγενείς της, και τους δέσμευσε την περιουσία τους.
Η Ευδοξία σάπισε και εξέρχονταν σκουλήκια και δυσωδία από το σώμα της. Ξεψύχησε σε μεγάλες οδύνες παρακαλώντας τον Άγιο να την συγχωρήσει. Ο τάφος της έτρεμε για 32 χρόνια.
Ο ιερομόναχος Πρόκλος , όταν έγινε Πατριάρχης, παρακάλεσε τον Θεοδόσιο Β΄ , γιο της Ευδοξίας, να φέρει στη Πόλη το ιερό λείψανο του Χρυσοστόμου.
Αποστολή με άνδρες του Βασιλιά πήγαν στα Κόμανα να πάρουν το λείψανο αλλά δεν μπόρεσαν γιατί δεν μετακινείτο και επέστρεψαν άπρακτοι. Ο Θεοδόσιος έγραψε συγχωρητική επιστολή προς τον Άγιο που την τοποθέτησαν πάνω στο στήθος του και μπόρεσαν να βάλουν σε χρυσοκόλλητη λάρνακα το ιερό λείψανο. Περνούσαν με λαμπάδες και θυμιάματα από διάφορες πόλεις που οι πιστοί προσκυνούσαν τον Άγιο(Μεγ. Συν. 1987, Μήν.Νοεμ.).
Ενώ περίμεναν ο Βασιλιάς με τον Πατριάρχη να φτάσει το πλοίο στην Πόλη, έγινε μεγάλη τρικυμία στον Γαλατά, έχασε τον προσανατολισμό του και βγήκε στο αμπέλι της Καλλιτρόπης χήρας, την οποία είχε αδικήσει και αρπάξει δολίως το κτήμα της η Ευδοξία, παρά τις αντιρρήσεις του Αγίου Χρυσοστόμου. Η τρικυμία σταμάτησε μόλις απέδωσαν, με βασιλική εντολή, το αμπέλι στη χήρα.
Η λάρνακα μεταφέρθηκε στον Ι. Ν. του Αποστόλου Θωμά όπου ο αυτοκράτορας σκέπασε με τη βασιλική χλαμύδα του την θεία σωρό και ζήτησε στον Άγιο να συγχωρήσει τη μητέρα του Ευδοξία και να σταματήσει τον κλονισμό του τάφου της. Ο τάφος της αμαρτωλής Ευδοξίας σταμάτησε να κινείται. Έπειτα μετέφεραν το άγιο λείψανο στον ιερό ναό της Αγίας Ειρήνης και όλοι φώναξαν “απόλαβε τον θρόνον σου Άγιε” (Αγιολόγιον Σαϊτης, 2018).
Στη συνέχεια έφθασε με αυτοκρατορική άμαξα το άγιο λείψανο στον Ι.Ν. των Αγίων Αποστόλων και το τοποθέτησαν πάνω στην ιερή καθέδρα. Ο Άγιος αναφώνησε "ειρήνη πάσι”.
Τον Νοέμβριο του 2004 , εν όψει της θρονικής εορτής του πανσέπτου οικουμενικού πατριαρχείου και της παραμονής της εορτής του Αγίου Ανδρέου του Πρωτοκλήτου, ιδρυτού της Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως, ο Πατριάρχης μετέφερε στο Πατριαρχείο τα ιερά λείψανα του Αγίου Χρυσοστόμου και Γρηγορίου Θεολόγου από το Βατικανό που φυλάσσονταν, γιατί τα είχαν αρπάξει Λατίνοι σταυροφόροι.
Η σημασία της ευλογίας Ειρήνη Πάσι
Στα πλαίσια της χριστιανικής διδασκαλίας, η ειρήνη εννοείται ως μία κατάσταση εσωτερικής γαλήνης, συνειδησιακής ηρεμίας ,που επιτυγχάνεται με την ενεργό προσευχή και μυστηριακή ζωή της εκκλησίας. Η ειρήνη είναι θείο δώρο σε όσους πιστεύουν στον αρχηγό της ειρήνης ,τον Κύριο ημών Ιησού Χριστό (Λεξ. Πρωτοχριστ.,Βυζ. Και Νεοτ. Ορθ. Όρων, εκδόσεις Έννοια, σελ. 116).
Ο Πλάτωνας έλεγε ότι η εσωτερική κατάσταση της ειρήνης μπορεί να επιτευχθεί όταν εναρμονιστούν το λογιστικόν, το θυμοειδές και το επιθυμητικόν μέρος του εαυτού, δηλαδή το νοητικό, συναισθηματικό μέρος και η αλόγιστες επιθυμίες, τα θέλω με τα πρέπει , το εκείνο με το υπερεγώ ψυχαναλυτικά . Πώς όμως αυτή η υγιής κατάσταση του ανθρώπου επιτυγχάνεται; Γιατί είναι σαφώς άλλο να εντοπίζεις ένα πρόβλημα και άλλο να το θεραπεύεις δραστικά. Σε αυτό το κλειδί της θεραπείας κρατεί ο ίδιος ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός, οι Απόστολοι και οι Άγιοι της εκκλησίας μας ,που φωτίστηκαν από το Άγιο Πνεύμα, και το υμνούν οι ψαλμωδοί εντός των ιερών εκκλησιαστικών χώρων ανά τους αιώνες. Ο Τίμιος Σταυρός του Χριστού είναι “όπλο ειρήνης, αήττητον τρόπαιον” λέγει το κοντάκιο που ψάλλεται στις 14 Σεπτεμβρίου, στην εορτή Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού. Άρα, η παρουσία μας στην εκκλησία, η προσευχή και πίστη στον Θεό και στον Τίμιο Σταυρό του είναι σημαντικά για την κατάκτηση της εσωτερικής ειρήνης. Λέγει ο Κύριος στο κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο (κεφ. Ιδ΄,27): Φεύγω και σας αφήνω ειρήνην. Σας δίδω την αληθινήν και βαθείαν ειρήνην, την οποίαν έχω εγώ και την οποίαν ήλθα να φέρω εις τον συνταρασσόμενον από την αμαρτίαν κόσμον. Δεν σας δίδω εγώ ειρήνην υποκριτικήν και απατηλήν και ασταθή, σαν αυτήν που δίνει ο κόσμος. Ας μη ταράσσεται από φόβους εσωτερικούς και ας μη δειλιάζει από εξωτερικά φόβητρα και απειλάς η καρδία σας (μεταφρ. Τρεμπέλα). Η προστασία του Κυρίου είναι η ευλογία και θεραπεία για την κοινωνία των χριστιανών. Κι ενώ διηγούντο αυτά οι Απόστολοι, περί Αναστάσεως του Κυρίου, αίφνης αυτός ο Ιησούς εστάθη εν μέσω αυτών και λέγει εις αυτούς:
Ειρήνη υμίν!(Λουκ. Κδ΄,36). Είθε να είναι εις σας ειρήνη, ειρήνη μετά του Θεού και μεταξύ σας, ειρήνη εις το εσωτερικόν σας (μεταφρ. Τρεμπέλα). Δηλώνεται σαφώς η συνεχής παρουσία και ευλογία του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού στη ζωή των χριστιανών. Το ίδιο όμως και ο Απόστολος Παύλος εύχεται στους πιστούς, όπως είναι καταγεγραμμένο στις επιστολές του (Ρωμ.α΄, 7 Κορ.α΄, 3, Γαλ.α΄, 3).Είθε να είναι μαζί σας χάρις και ειρήνη από τον Θεόν Πατέρα μας και τον Κύριον Ιησού Χριστόν, εύχεται ο φωτισμένος με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος Απόστολος Παύλος.
Οι αρχαίοι Έλληνες , την εσωτερική πάλη του ανθρώπου για την κατάκτηση της ειρήνης την καταγράφουν μέσα από την πάλη των υδάτων μετά του πυρός, την πάλη του επιθυμητού μέρους του εαυτού (ύδατα) με το λογιστικό (πυρ) και τη κατάκτηση της κατά Θεόν διάκρισης και σοφίας. Και ο μεν Ποσειδών εξήγαγεν εκ της γης ρωμαλεώτατον ίππον, η δε Αθηνά ανέδειξεν εξ αυτής ελαίαν ευθαλή και εύκαρπον. Επειδή δε το φυτόν τούτο εκρίθη υπό των θεών ως ωφελιμώτατον, και σύμβολον της ειρήνης, απεδόθησαν εις την Αθηνάν τα νικητήρια (Κ.Κοντογόνη, Ελλην. Μυθ., εκδόσεις Ψαράς 1999, σελ 71). Μελετώντας στη Κλίμακα του Αγίου Ιωάννου Σιναϊτου περί διακρίσεως, καθίσταται κατανοητόν ότι μόνο με τη θεία φώτιση ο άλογος και αγράμματος νους του ανθρώπου μπορεί να αποκτήσει διάκριση και να ανταπεξέλθει στην εσωτερική πάλη, ενάντια στα παθολογικά δαιμόνια των λογισμών που τον καταδυναστεύουν.
“Ειρήνη Πάσι”, λέγει ο αρχιερεύς εμπρός στην ωραία πύλη και ευλογεί τα πλήθη των πιστών τρεις φορές, κατά τη θεία λειτουργία του Αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου (βλπ. Μικρόν Ιερατικόν).Πρώτον ευλογεί πριν αναγνωστεί το ιερό Ευαγγέλιο, δεύτερον πριν αναγνωστεί το Σύμβολον της Πίστεως, και τρίτον κατά την Κεφαλοκλισία. Άρα αυτός, ο οποίος έκφερε Θείο Λόγο, όταν άκουσαν το ιερό λείψανο του Αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου να ομιλεί στην Κωνσταντινούπολη, ήταν ο ίδιος ο Μέγας Αρχιερεύς, ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός. Η λέξη όμως “ειρήνη” είναι διάχυτη σε όλη την λειτουργία της Θείας Ευχαριστίας του Αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου.Ο ιερεύς επεύχεται στα ειρηνικά, “μνήσθητι (να θυμηθείς) του αρχιεπισκόπου σου δείνα όν χάρισαι ταις αγίαις σου εκκλησίαις εν ειρήνη...”.Κατά την Κυριακή Προσευχή ο διάκονος λέγει “ έτι και έτι εν ειρήνη του Κυρίου δεηθώμεν” και “άγγελον ειρήνης, πιστόν οδηγόν, φύλακα των ψυχών και των σωμάτων ημών παρά του Κυρίου αιτησώμεθα”.Στα Πληρωτικά, τα οποία συμπληρώνουν την εκτενή δέηση που έγινε πριν την μεγάλη είσοδο ,και πληρωθέντος του Χερουβικού Ύμνου λέγει ο διάκονος “την ημέραν πάσαν τελείαν, αγίαν, ειρηνική και αναμάρτητον παρά του Κυρίου αιτησώμεθα”, και τα “καλά και συμφέροντα ταις ψυχαίς ημών και ειρήνη του κόσμου παρά του Κυρίου αιτησώμεθα”. Κατά την Αγία Αναφορά, πληρωθέντος του Συμβόλου της Πίστεως, ο διάκονος ή ο ιερεύς εκφωνεί ως ο αρχάγγελος Μιχαήλ, στώμεν καλώς, στώμεν μετά φόβου πρόσχωμεν την αγίαν αναφοράν εν ειρήνη προσφέρει και από το αναλόγιο των ψαλτών ακούγεται “έλεον ειρήνης”.Κατά τη θεία ευχαριστία εύχεται ο ιερεύς “την ημέραν πάσαν, τελείαν, αγίαν, ειρηνικήν και αναμάρτητον αιτησάμενοι, εαυτούς και αλλήλους και πάσαν την ζωήν ημών Χριστώ τω Θεώ παραθώμεθα”. Τέλος, κατά την απόλυση επεύχεται ο ιερεύς “ειρήνη τω κόσμω δώρησαι... Κύριε”.
Η χριστιανική ειρήνη καθιστά τις κοινωνίες ειρηνόφιλες, καταπαύει την πύρωση των πονηρών δαιμόνων και οδηγεί τον πιστό χριστιανό στο κατ΄ όμοίωσιν με τον Τριαδικό Θεό και Πατέρα μας.
Η εικονογράφηση του Αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου
Ο Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος εικονίζεται όρθιος κατ΄ενώπιον, με τα αρχιερατικά του άμφια, που τονίζουν το δυσθεώρητο ύψος του. Σε αρκετές εικόνες τοποθετούν και σχοινί στη κορυφή να συγκρατεί τον Άγιο για να μην πέσει όταν κοιμάται όρθιος, αφού κοιμόταν πολύ λίγο κατά τη διάρκεια της νύχτας και συγκρατούσε το σώμα του με ένα σχοινί από το ταβάνι, γιατί δεν είχε κρεβάτι, στα πλαίσια του ασκητικού βίου του. Ο Άγιος εσωτερικά φορεί ποδήρη χιτώνα με δύο κόκκινους ποταμούς (κατερχόμενες ταινίες) με κεντημένα επιμανίκια και τραχηλιά και επάνω από αυτό το κεντημένο επιτραχήλιον . Εξωτερικά φορεί σάκο με σταυρούς συνήθως εντός κύκλων, με τη μορφή μεταλλίων. Ο σάκος φέρει κουμπώματα στα πλάγια και χρυσοκόσμητη ταινία στη παρυφή του.Πάνω από τον σάκο είναι τοποθετημένη ρομβοειδής επιγονατίδα με στηθαίο τον Χριστό. Το λευκό ωμοφόριο του φέρει μαύρους σταυρούς με τα αρχικά ΦΧΦΠ (Φως Χριστού Φαίνει Πάσι ) στις άκρες των τεσσάρων σημείων των σταυρών. Στο αριστερό χέρι άλλοτε είναι τοποθετημένο Ευαγγέλιο με στάχωση και άλλοτε ανοιχτό ειλητάριο, όπως στην εικόνα που παραθέτουμε. Το πρόσωπο του Αγίου είναι ασκητικό, το βλέμμα διαπεραστικό και το τρίχωμα με καλλιγραφική απεικόνιση. Συνήθως εικονίζεται κοντογένειος. Στη κεφαλή του σε άλλες εικόνες φέρει παπαλήθρα, σαν φαλάκρα, που δηλώνει την υψηλή του πνευματικότητα, αλλά στη συγκεκριμένη φορεί αρχιερατική μίτρα, την οποία συγκρατούν δύο άγγελοι. Με το δεξί του χέρι (με τον αντίχειρα και παράμεσο) ευλογεί και εκφέρει τον θεόπνευστο και χρυσό του λόγο , αφήνοντας έκθαμβα τα πλήθη των πιστών ανά τους αιώνες. Ο Άγιος εικονίζεται ένθρονος ,(συνήθως αυτό δεν ενδείκνυται στην αγιογραφία, γιατί μόνο ο Χριστός και η Θεοτόκος εικονίζονται καθισμένοι), με εξαίρεση την απεικόνιση του Αγίου Ιωάννου στην καθέδρα του Ι.Ν. των Αγίων Αποστόλων κατά την ανακομιδή του λειψάνου του. Στο ανοιχτό του ειλητάριο αναγράφεται το ακόλουθο:
“Ο Θεός, ο Θεός ημών, ο τον ουράνιον άρτον, την τροφήν του παντός κόσμου, τον Κύριον ημών και Θεόν...”.
Ἀπολυτίκιον (Κατέβασμα)
Ἦχος πλ. δ’.
Ἡ τοῦ στόματός σου καθάπερ πυρσός ἐκλάμψασα χάρις, τὴν οἰκουμένην ἐφώτισεν, ἀφιλαργυρίας τῷ κόσμῳ θησαυροὺς ἐναπέθετο, τὸ ὕψος ἡμῖν τῆς ταπεινοφροσύνης ὑπέδειξεν. Ἀλλὰ σοῖς λόγοις παιδεύων, Πάτερ, Ἰωάννη Χρυσόστομε, πρέσβευε τῷ Λόγῳ Χριστῷ τῷ Θεῷ, σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.
ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΣΙ!
Ο Θεός μαζί σας!
Ευθυμία Η. Κοντοπούλου
12/11/2021
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου