Βαλύρας. Φωτο: Ε.Η. Κοντοπούλου
Μία φωτογραφία από την Τετάρτη δημοτικού, που μου έστειλε ο συμμαθητής μου Θοδωρής Σταυριανόπουλος στο facebook, ήταν το ερέθισμα να ανατρέξω στην παιδική μας ηλικία, στα χρόνια του Δημοτικού Σχολείου. Παράλληλα συνειδητοποίησα ότι έχω κατά καιρούς γράψει για κάποιους δασκάλους στο Δημοτικό Σχολείο της Βαλύρας, αλλά όχι για τους δασκάλους της γενιάς του 1958, τους δικούς μας δασκάλους. Εκπληρώνοντας με ευχαρίστηση αυτή την οφειλή προς τους συμμαθητές μου, επέλεξα την καλύτερη δασκάλα που ποτέ είχαμε στο Δημοτικό Σχολείο, για να την παρουσιάσω σήμερα, ιδιαίτερα για τους συμμαθητές που έχει ξεθωριάσει η μνήμη τους, να ξαναθυμηθούν τη φοίτησή τους στην πιο ωραία τάξη του Δημοτικού Σχολείου, στην Πρώτη τη μικρή! Αλλά και για τους άλλους δασκάλους μας, με ευγνωμοσύνη θα αναφερθώ, εκτιμώντας το τόσο σημαντικό έργο της εκπαίδευσής μας στο Δημοτικό Σχολείο της Βαλύρας.
Αν μία δασκάλα λάτρεψα στο Δημοτικό Σχολείο της Βαλύρας, ήταν η κυρία Ελένη Τζαβάρα, η πρώτη δασκάλα της γενιάς του 1958, δυστυχώς μόνο για ένα έτος είχαμε την ευτυχία να καθίσουμε κάτω από τη σίγουρη, ήρεμη και ζεστή εκπαιδευτική φωλιά της. Βέργα υπήρχε επάνω στην έδρα και βέργα δεν είδαμε, ηρεμούσε η ψυχούλα μας δίπλα της και η σχολική φοβία ήταν ανύπαρκτη.
Πάντα διακριτική, με το ζεστό της χαμόγελο, ένας διαφορετικός άνθρωπος, ανάμεσα στους τιμωρούς δασκάλους της Μεταπολεμικής Εκπαίδευσης. Ο μαθητής πάντα προηγείται, έλεγε η κυρία Ελένη, η οποία έβλεπε τον εαυτό της περισσότερο ως βοηθό στον αγώνα μας για μάθηση, παρά με έπαρση και από θέση ισχύος.
Ακόμη και στη σχολική μας φωτογραφία, το παρατηρώ, συγκινούμαι και δάκρυα έρχονται στα μάτια μου, που έκρυψε τα αβρά χέρια της πίσω από την πλάτη της, για να μην αδικήσει κανένα παιδάκι στη σχολική φωτογραφία. Άγγελος επί γης ήταν η κυρία Ελένη, άλλον τέτοιο δάσκαλο, όσο κι αν έψαξα δεν συνάντησα, ούτε στην Ελλάδα, ούτε στο εξωτερικό. Γι΄ αυτό έμεινα ψυχικά καθηλωμένη στην μακάρια μορφή της, η οποία με ακολούθησε, ιδίως όταν η ίδια ανέβηκα στα έδρανα του Πανεπιστημίου της Μασαχουσέτης και του Πανεπιστημίου Αθηνών, ως καθηγήτρια , και έπρεπε να λάβω θέση δημοσίως τι εστι εκπαιδευτικός και τι εκπαίδευση.
Θυμάμαι έντονα τις πρώτες ημέρες μας στο σχολείο. Κατηφορίζαμε από τον Μπιζάνι με τον Νίκο Μπουρίκα, τον Παναγιώτη Καρύδη, τον Κώστα Παπαγεωργίου, έτρεχε να μας προλάβει η μικρή Ευσταθία, και στην εκκλησία του Αγίου Αθανασίου ξεπρόβαλε ο Θοδωρής Σταυριανόπουλος, ο αθλητής Κοντοδήμος, και ο Θανάσης Ντουραμάκος. Στην πλατεία προς το σχολείο συναντούσαμε τη Μαρίτσα Σταυριανοπούλου, έμενε κοντά εκεί, επίσης την Ελένη Καυκούλα, τη Μαρία Ιωάννου, τον Κώστα Γεωργακόπουλο, την αδελφή του Κατίνα και τον Νίκο Περιβολάρη, που έμεναν στα σπίτια κοντά στη γέφυρα του χωριού. Έρχονταν τρέχοντας να μας προφτάσουν η Σοφία Δαβίλλα, και η Μαρία Μπάκα που το σπίτι τους ήταν κάτω από την πλατεία προς το ποτάμι. Στον πιο κάτω δρόμο εμφανιζόταν η ξανθούλα Σοφία Λινάρδου, με τη Βασιλική Γαλανοπούλου, στον Σταθμό κοντά έμενε η Ελένη Καρύδη με τις όμορφες μπούκλες της , επίσης η φίλη μου η “φαγού” Βαγγελίτσα , που ο πατέρας της εργαζόταν ως Σταθμάρχης στη Βαλύρα, και από τον δρόμο προς τα κτήματα του χωριού ερχόταν με βήμα γοργό η αθλήτρια Αγλαϊα Μακρή. Κατέφθαναν η Βαρβάρα, η Κική και η Γρηγορία, με τη Βασιλική Ηλιοπούλου, ο Βασίλης, ο Θανάσης, ο Αντώνης και ο Αριστείδης... ποιον να πρωτοθυμηθώ, όλοι αγουροξυπνημένοι και στο παρά πέντε, για να προλάβουμε το κουδούνι και την πρωινή προσευχή.
Είμασταν 37 παιδιά στην τάξη, διαλεκτά και ανεπανάληπτα. Όλα ανεξαιρέτως πολύ εργατικά , μετρημένα στον τρόπο συμπεριφοράς τους και πολύ υπεύθυνα. Ανάμεσά μας ήταν κι ένα ευλογημένο παιδί με ειδικές ανάγκες, η Κική Αθανασακοπούλου, η Τίτα μας.
Θυμάμαι εκείνο το μεσημέρι που πρωτοεπέστρεψα από το σχολείο στο σπίτι.
-Μαμά, είπα χαρούμενη, η δασκάλα μας είναι μαγική! Μας κοιτάζει μέσα στα μάτια και γνωρίζει τι θέλουμε να πούμε!
Μας μιλάει πολύ όμορφα. Ο λόγος της είναι σαν χάδι στα αυτιά μας. Μου έπιασε τις αφέλειες μου μ΄ ένα κοκαλάκι για να με βλέπει καλύτερα είπε. Δες! Μου χάρισε αυτή τη μαργαριτούλα. Μαμά, να μου τις κόψεις κοντές τις αφέλειες, μάκρυναν πολύ. Η δασκάλα μας έχει ένα ποτήρι νερό πάνω στην έδρα και πίνει λίγο, σαν πουλάκι. Οι άλλοι δάσκαλοι στο διάλειμμα κρατούν τη βέργα στα πόδια τους, τρώνε τυρόπιτες και σταφιδόπιτα, και πίνουν τον καφέ τους κοιτάζοντας γύρω-γύρω μη κανένας κάνει καμιά αταξία για να τον δείρουν. Η κυρία Ελένη έρχεται και παρακολουθεί το παιχνίδι μας στο διάλειμμα, γελά και μας χειροκροτεί. Ένα μεγαλύτερο παιδί μού άρπαξε τη μπάλα, αλλά η δασκάλα δεν το μάλωσε. Αφού του έκανε νόημα να μου τη δώσει πίσω, του είπε μπράβο και τον χάιδεψε πάνω στο κεφάλι του χαμογελώντας. Έχουμε στο σχολείο μία άριστη δασκάλα!
Πολύ χάρηκε η μητέρα μου και ανάσανε με βαθιά ανακούφιση.
Όλοι αγαπούσαμε την κυρία Ελένη και θέλαμε να την ευχαριστήσουμε. Όταν ο Νίκος Μπουρίκας επιτέλους κατάφερε να γράψει το μικρό άλφα στρογγυλό, δάκρυα χαράς, από το πολύ ζόρισμα, έτρεξαν στα μάγουλά του. Ο πιο ενδιαφέρον τύπος της τάξης μας ήταν ο Αριστείδης. Είχε ύφος διευθυντή τελωνείου ή εφοριακού, ήταν πολύ ψύχραιμος και δεν εκδήλωνε τις αδυναμίες του. Από τα κορίτσια η Βασιλική Γαλανοπούλου ήταν πολύ σοβαρή. Τα κατάφερνε άριστα, και μόνο όταν έβλεπες τα σφιγμένα χείλη της, καταλάβαινες πόσο ζόρισμα είχε υποστεί από την πολλή προσπάθεια. Χάρμα οφθαλμών ήταν η μικρή Ελένη Καυκούλα, η φίλη μου. Ήταν ένα πολύ έξυπνο, καλοσυνάτο και γελαστό πλασματάκι... για φίλημα. Η Μαρίτσα , η Αγλαϊα, και η Βασιλική Ηλιοπούλου ήταν η προσωποποίηση της ηρεμίας, άριστες μαθήτριες, καλές φίλες, και ακριβοδίκαιες προς τους συμμαθητές τους. Η μικρή Βαρβάρα με τα σταρένια μαλλιά ήταν το μαράζι μου. Κάθε ημέρα τη χάιδευα στο διάλειμμα και είχα βαλθεί να τα καταφέρει κι εκείνη όπως εγώ. Ήθελε τον χρόνο της.....αλλά ήμουν πολύ μικρή τότε για να το καταλάβω και την καταπίεζα από την πολλή αγάπη μου. Δυστυχώς, η κυρία Ελένη Τζαβάρα, η οποία είχε καταγωγή από τον Μελιγαλά και ήταν μητέρα ενός γιου, πήρε μετάθεση και αλλάξαμε δασκάλα στη Δευτέρα Δημοτικού.
Αναλογίζομαι τι μας συνέβη κατά τα επόμενα τρία χρόνια. Η δασκάλα μας, η κυρία Γεωργία Καλογεροπούλου-Κατσαμπάνη ήταν πακέτο τρία σε ένα, ταυτόχρονα σύζυγος, μητέρα και δασκάλα μέσα στο ίδιο το σχολείο. Άριστη στη διδασκαλία της, μας δίδαξε και μας έμαθε πολλά μεν, αλλά ήταν τυπική και αποστασιοποιημένη, προκειμένου να κρατά τον εαυτό της συγκροτημένο και να ανταποκρίνεται επιτυχώς και στα τρία επίπεδα του ρόλου της. Κοινώς έτρεχε και δεν προλάβαινε. Αυτή η δυναμική των τριών ρόλων της δασκάλας μας, είχε δημιουργήσει μεγάλη σύγχυση στον ψυχισμό των μαθητών του Δημοτικού Σχολείου της Βαλύρας, παράλληλα πιστεύω ότι το ίδιο συνέβαινε στον σχεδόν συνομήλικό μας γιο της. Ο Τάκης Κατσαμπάνης έπρεπε κάθε ημέρα να δίνει παράσταση ενώπιον των δασκάλων και συμμαθητών του, να μην είναι τίποτα λιγότερο από άριστος μαθητής, καλοντυμένος και προσεκτικός, για να μη δώσει ποτέ δικαιώματα και εκθέσει ανεπανόρθωτα τους δασκάλους γονείς του. Ήταν το πρότυπο του σχολείου. Παράλληλα ήταν μία κλειστή πόρτα στην Τάξη του, που δεν έπρεπε ποτέ να ανοίξουν και να τον προσπεράσουν οι αριστούχοι συμμαθητές του, γιατί αυτό θα δυσαρεστούσε ιδιαίτερα τον δάσκαλο πατέρα του, που τον ήθελε πάντα αριστούχο και σημαιοφόρο. Η δασκάλα μας έβλεπε και δεν έβλεπε, θόλωναν τα μάτια της από το άγχος της, δεν είχε χρόνο να μάθει από τους μαθητές τι συνέβη, και χτυπούσε τα παιδιά χωρίς να ρωτήσει ποιος πραγματικά έφταιξε, επίσης δεν τους επέτρεπε εύκολα να βγουν έξω κατά τη διάρκεια του μαθήματος, με αποτέλεσμα να κατουρούν επάνω τους. Δεν είχε εκ των πραγμάτων χρόνο να επενδύσει στις γυμναστικές επιδείξεις, μας άφηνε στη μοίρα μας να μας αναλάβει η Βαλυραία αυστηρή δάσκαλα Αφρούλα Σταθά. Θυμάμαι την κυρία Αφρούλα Σταθά, που είπε ότι οι δικές της μαθήτριες διάλεξαν για τις επιδείξεις να ντυθούν ροζ και κίτρινες πεταλούδες και ρώτησε την κυρία μας τι χρώμα προτιμάμε εμείς. Η κυρία Γεωργία μας έριξε μια γρήγορη ματιά και απάντησε αυθόρμητα καφέ, γιατί το καφέ ταίριαζε κατά την άποψή της με το ροζ και το κίτρινο, ουσιαστικά δεν είχε χρόνο να μας ρωτήσει. Κάπως έτσι χάθηκε η μαγεία της πρώτης μας δασκάλας και τα μάτια μου γέμισαν θλίψη.
Φωτο. κ. Θόδωρος Χαρ. Σταυριανόπουλος
Θυμάμαι, με μάλωνε η αείμνηστη γιαγιά μου Κωνσταντινιά Μπουρίκα-Γρίβα και μου έλεγε:
-Αυτά που σκέπτεσαι είναι ψιλά γράμματα. Να κάνεις τον σταυρό σου που καταλαβαίνεις τι σου λέει η δασκάλα σου Γεωργία, και δεν θα μείνεις αγράμματη. Ομολογώ ότι η κυρία Γεωργία Καλογεροπούλου-Κατσαμπάνη ήταν πολύ κατανοητή και μεταδοτική στη διδασκαλία της και της χρωστώ ευγνωμοσύνη για ό,τι μας δίδαξε.
Θα έλεγα ότι ο κύριος Στασινός Πεντέας, ο δάσκαλός μας στην Πέμπτη Δημοτικού, ήταν ένας ήρεμος δάσκαλος που δεν είχε αλόγιστα τη σχολική βέργα στην ημερήσια χρήση. Ήταν δε τόσο φιλάνθρωπος, που το μήλο που του έδινε η γυναίκα του για δεκατιανό το έκοβε σε λεπτές φετούλες και μας το μοίραζε στο μάθημα, για να μας διδάξει τα κλάσματα. Άνθισε το χαμόγελο ξανά στα χείλη μου, με αυτόν τον ευλογημένο δάσκαλο. Από την πολλή μου χαρά βοηθούσα τη γυναίκα του στο διάλειμμα, να κάνει τις οικιακές εργασίες στον μικρό χώρο που διέμεναν, εκεί που είναι τώρα η βιβλιοθήκη του Δημοτικού Σχολείου Βαλύρας. Ο κύριος Στασινός Πεντέας καθιέρωνε βλεμματική επαφή με τους μαθητές του, και μας νουθετούσε χαμηλόφωνα και χαμογελαστά.
Στην Έκτη Δημοτικού είχαμε το βαρύ πυροβολικό της Βαλύρας, τον Διευθυντή κύριο Χρήστο Γεωργακόπουλο. Προσωπικά ποτέ δεν με έδειρε, μάλιστα ήταν πολύ ευχαριστημένος με τις εκθέσεις μου και κράτησε ως αναμνηστικό το τετράδιο μου, το οποίο παρέδωσε στον πατέρα μου, όταν συνταξιοδοτήθηκε. Αλλά τους συμμαθητές μου τους είχε τσακίσει στο ξύλο. Αν κάποιος αργούσε να τελειώσει την εργασία του, κοκκίνιζε ολόκληρος από τον θυμό του, του έριχνε δύο ξυλιές και τον κρατούσε μέσα στην τάξη στο διάλειμμα, επίσης έστελνε σημείωμα δριμύ στο σπίτι του, μεταθέτοντας την ευθύνη στους γονείς του μαθητή. Πάραυτα, ήταν καλός και μεταδοτικός στη διδασκαλία του και μας βοήθησε να εμπεδώσουμε τους γραμματικούς κανόνες. Του άρεσε η λογοτεχνία κι αυτό προσωπικά με ευχαριστούσε ιδιαίτερα, όταν μας διάβαζε ποιήματα και πεζά αποσπάσματα.
Τέλος απολογούμενη, θα ήθελα να πω ότι στο Δημοτικό Σχολείο της Βαλύρας ήμουν άριστη μαθήτρια, πολύ ευγενική και συγκροτημένη, με εξαίρεση μία και μοναδική φορά, στις αρχές της Δευτέρας Δημοτικού, όταν με έδειρε άδικα η κυρία Γεωργία Καλογεροπούλου-Κατσαμπάνη, χωρίς να με ρωτήσει πρωτίστως, ώστε να της εξηγήσω τι ακριβώς συνέβη. Τότε, όχι για το ξύλο που έφαγα άδικα, ούτε για τη δημόσια προσβολή, αλλά γιατί γκρέμισε μέσα μου το τέλειο πρότυπο της δασκάλας που είχα κτίσει με την κυρία Ελένη και απογοητεύτηκα κατάκαρδα, όρθωσα το ανάστημα μου και της είπα βροντόφωνα ότι “δεν είναι άξια να είναι δασκάλα μου και προτιμώ να με διδάσκει ο πατέρας μου στο σπίτι”. Στη συνέχεια πήρα τη τσάντα μου και αποχώρησα από το σχολείο. Περιττό να πω ότι μετά από αυτό που ξεστόμισε “ένα επτάχρονο”, κατέρρευσαν οι δάσκαλοι του Δημοτικού Σχολείου της Βαλύρας και ο επιθεωρητής της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Η μητέρα μου μόνο που δεν αυτοκτόνησε! Με δάκρυα στα μάτια ζητούσε απελπισμένη συγνώμη στο γραφείο των δασκάλων, για να μη το μάθει ο πατέρας μου και με τιμωρήσει αλύπητα, όσο για μένα ήμουν ανένδοτη. Αποφάσισαν τελικά, επειδή ήμουν καλή μαθήτρια και ποτέ δεν είχα επιδείξει κακή διαγωγή, να μη μειώσουν τη διαγωγή μου, αλλά μέχρι να τελειώσω το δημοτικό σχολείο να μου κόβουν κάθε χρόνο έναν βαθμό από το απολυτήριο. Ουδέποτε άλλοτε όρθωσα τον τόνο της φωνής μου, μαζεύτηκα στο καβούκι μου και δεν έδωσα ξανά δικαίωμα και πάντα αρίστευα. Μόνο μία κατ΄ εξαίρεση φορά στη Τρίτη Δημοτικού, είπα αυθόρμητα στην κυρία Γεωργία, “κυρία ο συμμαθητής μου δεν αντέχει και πρέπει να βγει αμέσως έξω”. Εκείνη με αγριοκοίταξε και σώπασα, ενώ ο συμμαθητής μου χέστηκε δυστυχώς μέσα στην τάξη.
Στην Πέμπτη Δημοτικού, στο παρά πέντε πρόλαβε τον κύριο Στασινό Πεντέα η κυρία Αφρούλα Σταθά και του υπενθύμισε ότι πρέπει να μου κόψει μία μονάδα από το απολυτήριο, και αυτό ενώπιον μου!
Και ο κύριος Χρήστος Γεωργακόπουλος μού υπενθύμισε στο τέλος του σχολείου, ότι μπορεί να ήμουν άριστη, αλλά να μην περίμενα κανένα βραβείο.
-Δεν περιμένω κανένα βραβείο κύριε, απάντησα, γνωρίζω ότι έχω φταίξει και τιμωρούμαι για τη κακή μου διαγωγή στη Δευτέρα Δημοτικού.
Μόλις τελείωσε η γιορτή στο τέλος του σχολικού έτους στο Δημοτικό Σχολείο και έγινε η υποστολή της σημαίας, σήκωσα το βλέμμα μου προς τον ουρανό και είπα. “ Θεέ μου, το μαρτύριο μου μέχρι εδώ ήταν”.
Πολλά βραβεία έφερα στη συνέχεια από το Γυμνάσιο Μελιγαλά στους γονείς μου, αφού πλέον οι καθηγητές μου δεν γνώριζαν ότι είχα συμπεριφερθεί ανάρμοστα στη δασκάλα μου, στη Δευτέρα Δημοτικού. Παράλληλα δεν είναι τυχαίο, ότι η πρώτη μου ειδικότητα στην ψυχολογία ήταν στην εφαρμοσμένη κλινική ψυχολογία στον χώρο του Σχολείου και γι΄ αυτό ευγνωμονώ την κυρία Γεωργία Καλογεροπούλου-Κατσαμπάνη που με τιμώρησε.
Ο Πανάγαθος Θεός ας αναπαύει τους αποθανόντες δασκάλους μας σε τόπο χλοερό, συγνώμη αείμνηστη Γεωργία Καλογεροπούλου-Κατσαμπάνη που σας υποτίμησα με απρέπεια και μαθητική θρασύτητα στη Δευτέρα Δημοτικού, μη αναλογιζόμενη το βάρος της ευθύνης των τριών, τόσο σημαντικών ρόλων σας, στον χώρο του σχολείου. Η δασκάλα μας Ελένη Τζαβάρα αναπαύεται μαζί με τον αγαπημένο γιο της στον Παράδεισο.
Αγαπητοί μου συμμαθητές, σήμερα έκανα την αρχή και εξέφρασα την προσωπική μου άποψη για τους δασκάλους μας στο Δημοτικό Σχολείο της Βαλύρας, αλλά παράλληλα περιμένω τα δικά σας κείμενα, για ανάρτηση στην εφημερίδα μας Η “Βαλύρα” της Ιθώμης.
Να είστε όλοι οι αξέχαστοι συμμαθητές μου, και τα τέκνα των δασκάλων μας ευτυχισμένοι!
Ο Θεός μαζί σας!
Ευθυμία Η. Κοντοπούλου
20/9/2022
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου