Ιεροί Ναοί της Βαλύρας - Εφημέριοι 1821-2003...

ΤΡΕΙΣ ΟΔΟΙ ΜΕ ΤΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΤΩΝ ΝΑΩΝ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΜΑΣ

ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ - ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ

 ΒΑΛΥΡΑ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ 24002, ΤΗΛ.2724071016

18. Οδός Αγίου Αθανασίου

Ο Αγιος Αθανάσιος είναι ο καθεδρικός ενοριακός ναός της Βαλύρας. Ακριβή χρονολογία θεμελίωσης και αποπεράτωσης του ναού αυτού δεν έχουμε. Από τις εικόνες όμως του τέμπλου που είναι υπογεγραμμένες από τους αγιογράφους εκ Ζακύνθου Ιωάννη και Γεώργιο Ταμβάκη, εισηγητή της Επτανησιακής σχολής στην αγιογραφία και τη ζωγραφική, βγαίνει αβίαστα το συμπέρασμα ότι ο ναός κτίστηκε πριν το 1850, όπως και άλλοι ενοριακοί ναοί των γύρω χωριών. Ο ρυθμός του ναού είναι τρίκλητος βασιλική μετά τρούλου. Εντυπωσιακή τελειότητα παρουσιάζει η μεσαία καμάρα όπου με τον τρούλο σχηματίζει τέλειο σταυρό. Ανυπολόγιστης αξίας είναι το ξυλόγλυπτο τέμπλο ,έργο των αδελφών Ντινόπουλοι από το Βαλτεσινίκο της Αρκαδίας .

 Τα ο ξυλόγλυπτο τέμπλο έχει τη κεντρική είσοδο και δυο πλευρικές εισόδους (πόρτες). Χωρίζεται κάθετα και οριζόντια σε 9 μέρη. Οι 10 κάθετες ξυλόγλυπτες κολόνες ,έχουν η κάθε μια από 4 ξυλόγλυπτες αγιογραφήσεις. Υπάρχουν 56 αγιογραφήσεις και αρκετά ξυλόγλυπτα πρόσωπα. Παρόμοια τέμπλα έχουν κατασκευάσει σε πολλούς ιερούς ναούς της Μεσσηνίας και Πελοποννήσου Από πληροφορίες των απογόνων Τσαγκάρη ,χρειάστηκαν 10 χρόνια για να ολοκληρωθεί το ξυλόγλυπτο τέμπλο που είναι μοναδικής τεχνοτροπίας στην Ελλάδα και χρειάζεται συντήρηση όπως και ο ναός από τους σεισμούς που υπέστη στις 19-9- 1986 και το 1991.Τα νερά της κολυμβήθρας πέφτουν σε πηγάδι βάθους 12 μέτρων. Το ρολόι στο καμπαναριό, είναι δωρεά των μεταναστών στην Αμερική της οικογένειας Ξενοφώντα Μανιάτη. Είχε 3 μάσκουλα, μοναδικά στην Ελλάδα, τά οποία ο γέμιζαν με τριμμένο κεραμίδι και μπαρούτι. Βάζοντας το φυτίλι ,τα έσκαγαν και έκαναν ισχυρό κρότο ανήμερα της ανάστασης κάθε χρόνο ,ένα έθιμο που πρέπει να επανέλθει. Δυστυχώς το ένα χάθηκε και θα πρέπει να βρεθεί. Τα έσκαγαν με τη σειρά οι :Παντελής Λεβέντης, Χρίστος Ντουραμάκος (Γκούμας), Ντίνος Σκαρμέας και Δημήτρης Μπαταλιας. Τα έσκαγαν στη περίοδο της Τουρκοκρατίας για να αφινιάζουν τα άλογα και να γλυτώνουν οι Ελλήνες από τους Τούρκους που τους καταπίεζαν. Υπάρχει το πρωτόκολλο παραλαβής και παράδοσης των ναών της Βαλύρας του πατέρα μου που ήταν επίτροπος για περίπου 30 χρόνια και ο αδελφός του Παναγιώτης είχε δωρήσει τους πολυελαίους στον Αγιο Αθανάσιο.

Το ξυλόγλυπτο τέμπλο του ενοριακού ναού αγίου Αθανασίου Βαλύρας, έργο των αδελφών Ντινόπουλοι , από το Βαλτεσινίκο Αρκαδίας, έχει τα παρακάτω χαρακτηριστικά:

Πρώτη σειρά .Αγιογραφίες προφητών

Δεύτερη σειρά. Ξυλόγλυπτες μορφές

Τρίτη σειρά 9 αγιογραφίες αγίων

Τέταρτη σειρά. Ξυλόγλυπτοι άγγελο

Πέμπτη σειρά. 9 αγιογραφίες προφητών.

Έκτη σειρά. Ξυλόγλυπτοι άγγελοι –γιρλάντες και στη μέση το μάτι του Θεού

Εβδόμη σειρά.19 αγιογραφίες από το βίο του ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΎ. Πάνω από όλες τις εικόνες υπάρχει ξυλόγλυπτη συνεχόμενη κορνίζα.

Ογδόη σειρά. 5 αγιογραφίες αγίων

Ενάτη σειρά. Δυο δράκοντες και στη μέση ο σταυρός

Υπάρχουν ξυλόγλυπτες κολώνες στις σειρές 1,2,3,7 και 8. Στη σειρά 3 η κάθε κολώνα έχει από 4 ξυλόγλυπτα πρόσωπα αγίων.

Το εσωτερικό του ναού περιέχει 6 κολώνες που στηρίζουν τη στέγη και συνδέονται με μεταλλικές λάμες για να απορροφούν τους κραδασμούς που προκαλούν οι σεισμοί.

Ο Σιαγκρόγιαννης ( πατέρας του Αλέξη και Θανάση Σιάγκρη) και ο Νίκος Γεωργακόπουλος πατέρας του Γιώργη (Πλατσάρα) γεννήθηκαν την ίδια ημέρα ,βαπτιστηκαν στην ιδια κολυμβήθρα αρραβωνιάστηκαν-παντρεύτηκαν την ιδια ημέρα παίρνοντας και οι δυο γυναίκες από το Χασάμπασα και πέθαναν την ιδια ήμέρα.

ΕΦΗΜΕΡΙΟΙ ΕΝΟΡΙΑΚΟΥ ΝΑΟΥ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΒΑΛΥΡΑΣ 1821-2003

1821-1840. ΣΑΡΑΝΤΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ.Από ΖΥΓΟΒΙΣΤΙ ΓΟΡΤΥΝΙΑΣ.ΑΠΟΘΑΝΩΝ

1840-1845.ΣΤΑΥΡΟΣ ΣΑΡΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ

1845-1875.ΜΙΧΑΗΛ ΣΑΡΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ ή ΣΤΑΜΑΤΟΠΟΥΛΟΣ. ΑΠΟΘΑΝΩΝ

1875-1903.ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΥΛΩΝΑΣ. ΔΥΡΡΑΧΙ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗΣ. ΑΠΟΘΑΝΩΝ

1903-1905 ΓΕΩΡΓΙΟΣ Θ. ΚΑΡΥΔΗΣ . ΑΠΟΘΑΝΩΝ

1905-1906ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Γ. ΚΑΡΥΔΗΣ (ΓΙΟΣ). ΑΠΟ ΕΝΟΡΙΑ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΜΑΓΟΥΛΑΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ.

1906-1922 ΙΩΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΪΩΑΝΟΥ ΑΠΟΘΑΝΩΝ

1922-1938 ΕΥΘΥΜΙΟΣ ΜΑΤΣΟΥΚΑΣ ΑΠΟ ΑΓΡΙΛΙΑ

1940-1969. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Ν. ΞΥΔΟΠΟΥΛΟΣ.ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΗΘΕΊΣ.ΑΠΕΘΑΝΕ ΤΟ 1973

1972-1978 ΚΩΝΝ0Σ ΣΦΗΚΑΣ.ΜΕΤΑΤΕΘΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΝΟΡΙΑ ΠΑΜΜΕΓΙΣΤΩΝ ΤΑΞΙΑΡΧΩΝ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ.

1978-2002.ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ. ΜΕΤΑΤΕΘΕΊΣ ΑΠΟ ΑΓΙΟ ΙΩΑΝΝΗ ΚΑΡΤΕΡΟΛΙΟΥ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ.ΑΠΕΒΙΩΣΕ.

2002…ΙΩΑΝΝΗΣ ΦΩΤΕΙΝΟΣ .ΜΕΤΑΤΕΘΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΝΟΡΙΑΚΟ ΝΑΟ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΚΟΡΩΝΗΣ

Ο πατέρας μου γεννήθηκε στις 6-3-1875 ,ο αδελφός του Παναγιώτης το 1882 και ο Χρίστος το 1885.Οι αδελφές του πατέρα μου ήταν η Μαγδαληνή, Γεωργίτσα ,Καλλιρόη και……Ο πατέρας μου παντρεύτηκε τη Σταυρούλα Αποστολοπούλου από ΑΡΙ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ και απεβίωσε στις 3-4-1951.Μετά παντρεύτηκε τη μάννα μου Αγγελική η οποία πέθανε στις 24-9-1997.Απόχτησε τα παιδιά Χριστίνα 23-11-1942,Θανάση15-5-1945, τα δίδυμα Ιωάννα και Ιωάννη24-11-1947 και τη Δάφνη1-11-1949.Τα πρώτα της παιδιά ήταν πάλι δίδυμα αλλά, πέθαναν.Οι οικογενειακές μερίδες στη κοινότητα του πατέρα μου αδελφού μου και εμένα εχουν τα αντίστοιχα νούμερα 176,587 και 648.

19.Οδός Αγίου Δημητρίου

Ο ρυθμός είναι απλή βασιλική. Ήταν μετόχι της μονής ΑΜΥΑΛΩΝ ή ΑΙΜΥΑΛΩΝ, της επαρχίας Γορτυνίας και περιήλθε στη κοινότητα της Βαλύρας μετά τη διάλυση της μονής αυτής.

Ο άγιος μεγαλομάρτυρας Δημήτριος ο μυροβλήτης ήταν αξιωματικός του Ρωμαϊκού στρατού και πέθανε με λογχισμό, στη Θεσσαλονίκη, στα χρόνια του Μαξιμιανού. Είναι πολιούχος της Θεσσαλονίκης και προς τιμήν του γίνονται τα Δημήτρια.

20.Οδός Αγίας Τριάδας*

Ο ναός είναι σταυροειδής μετά τρούλου με θαυμάσια θέα προς το ποτάμι Μαυροζούμενα, το Βουλκάνο και τις καταπράσινες παραποτάμιες εκτάσεις, στα Ποτιστικά και τους ελαιώνες της Πέρα Μεριάς και Τσούκας. Δεν έχει καμιά αναλογία και συμμετρία ,αλλά έχει μια θαυμάσια και αξιοπερίεργη ακουστική. Ο ναός αυτός κτίστηκε με έξοδα των βαλυραίων οικογενειών ΛΥΡΑ-ΚΑΡΥΔΗ –ΤΣΑΜΗ και ο πατέρας μου Δημήτριος ήταν για περίπου 30 χρόνια επίτροπος στην εκκλησία έχοντας φωτοτυπημένα τα πρωτοκολλά παραλαβής παράδοσης των διαφόρων αντικειμένων των ναών της Βλύρας.

Οι άλλοι ναοί της Βαλύρας είναι: Ο αρχαίος ναός του Αγισηλάου, Αγία Παρασκευή, Παναίτσα, Αγιάννης, Αγιονικόλας, Αγιοβλάσσης, Αγιος Πέτρος, Αγιος Ηλίας, Αγιος Κων\νος. Βαλτοκκλησιά και το κοιμητήριο του χωριού Αγιος Γεώργιος.

Τελευταία κτίστηκε ο ιερός ναός του αγίου Κωνσταντίνου.

* Ο σύλλογος των Βαλυραίων της Αθήνας έχει το όνομα <ΑΓΙΑ ΤΡΙΑΔΑ>.Ιδρύθηκε το 1982 και διατηρείται στα χαρτιά όταν εκλεισε η εφημερίδα <ΒΑΛΥΡΑ> ΤΟ 1999.Το 1982 δημιουργήθηκε και ο φιλοπροοδευτικός σύλλογος <ΘΑΜΥΡΙΣ>.

Στις πρώτες αρχαιρεσίες που εγιναν στο τέλος Μαρτίου του 1982 το νέο διοικητικό συμβούλιο αποτελούσαν οι:

Βασίλης Κόνιαρης ,πρόεδρος

Παναγιώτης Αδαμόπουλος ,αντιπρόεδρος

Αρτεμις Τσάμη ,γραμματέας

Ηλίας Θεοδωρακόπουλος ,ταμίας και

Χρίστος Παπαγεωργίου-Γρηγόρης Μπουρολιάς ,μέλη.

Ο σύλλογος στεγάστηκε δωρεάν στο διαμέρισμα του 5ου ορόφου στην οδό Αισχύλου 27, προσφορά του Ηλία Κόνιαρη. Μαζί με τον αδελφό του Βασίλη έκαναν δωρεάν και το οικόπεδο όπου στεγάστηκε η κοινότητα σε ιδιόκτητο πλέον κτίριο και πρώτος πρόεδρος που το εγκαινίασε ήταν ο πρόεδρος Παναγιώτης Λιοντήρης , μετά τις πρώτες εκλογές από την πτώση της χούντας το 1975. Aπέξω από το κοινοτικό κατάστημα υπάρχει μαρμαρινη επιγραφή που γράφει: Το οικόπεδο τούτο εδωρήθη από ΒΑΣΙΛΗ και ΗΛΙΑ ΚΟΝΙΑΡΗ.

Η ημέρα της ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΑΣ ,50 ημέρες μετά το Πάσχα, είναι μεγάλη γιορτή της χριστιανικής Εκκλησίας σε ανάμνηση της επιφοίτησης του Αγίου Πνεύματος στους Αποστόλους. Κατά την πεντηκοστή ημέρα μετά την ανάσταση του Κυρίου ,σύμφωνα με τη γραφή άφνω εκ του ουρανού ήχος ώσπερ φερομένης εγένετο πνοής βιαίας επλήσθησαν ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ ΑΓΙΟΥ, ΚΑΙ ΉΡΞΑΤΟ ΛΑΛΕΊΝ ετέραις γλώσσες. Μάρτυρες του θαύματος υπήρξαν οι Ιουδαίοι της Ιερουσαλήμ καθώς και οσοι από άλλες εθνότητες κατοικούσαν εκεί: Πάρθοι και Μήδοι και Ελαμίται, και οι κατοικούντες την Μεσσοποταμίαν, Ιουδαίαν Τε και Καππαδοκία, Πόντον και την Ασίαν,Φρυγίαν Τε και Παμφυλία, Αιγυπτον και τα μέρη της Λιβύης της κατά Κυρήνην και οι επιδημούντες Ρωμαίοι, Ιουδαίοι Τε και προσήλυτοι Κρήτες και Αραβες.

Αυτοί άκουσαν τους Αποστόλους να μιλούν και να κηρύττουν στη γλώσσα τους ,τα μεγαλεία του Θεού.