Το ρολόι στο καμπαναριό του Αγίου Αθανασίου Βαλύρας κτυπά αδιάλειπτα στον χρόνο

 

                             Ιερός Nαός Αγίου Αθανασίου Βαλύρας. Φωτό: anthitispetras.gr

 

Oι παλιές γενιές στη Βαλύρα γαλουχούσαν τους απογόνους τους με την ευχή να γίνουν χρήσιμοι άνθρωποι στην κοινωνία και να πράξουν σημαντικά έργα για τον τόπο τους, τόσο δε σημαντικά,  ώστε  να τους μνημονεύουν  στον αιώνα  οι επόμενες γενιές! Το ίδιο υποστήριζε κι ο αείμνηστος γέρο-Ξένος Μανιάτης, που ζούσε, με τη γυναίκα του και τους τρεις γιους του, στην ευλογημένη   πέτρινη οικία του, στον δρόμο προς τον Άγιο Δημήτριο. Διατηρούσε μαζί με την κυρά του, μετά την επιστροφή τους από την Αμερική,  ψιλικατζίδικο κάτω από το παλιό πετρόκτιστο  αρχοντικό του Γεωργακόπουλου, στη γωνία του δρόμου που στρίβει στο κάτω μέρος   της πλατείας του χωριού προς την Αγία Τριάδα.

 Αφορμή γι΄ αυτή την ιστορία στάθηκε μία επίσκεψη του κ. Γιώργου Παρ. Φειδά στο κοιμητήριο της πόλης Peabody στη Μασαχουσέτη , όπου οι τάφοι αρκετών Βαλυραίων στη σειρά ,  ο ένας αρκετά κοντά στον άλλο, δίνουν την αίσθηση μεταθανάτιας  πολιτείας.  Το όνομα του αείμνηστου Δημητρίου Μανιάτη, του πιο δραστήριου γιου του γέρο- Ξένου, ήταν το κλειδί για να φέρει στο φως η μνήμη τού θεοσεβούς   συγχωριανού μας το σενάριο της ζωής  της  αγαπητής οικογενείας  Ξενοφώντα Μανιάτη , που έζησε και πρόκοψε    στις Η.Π.Α....εκείνων που δώρησαν το ρολόι στο καμπαναριό του Αγίου Αθανασίου, του Πολιούχου του χωριού μας.

Φίλοι αχώριστοι ήταν οι τρεις αδελφοί Μανιάτη με τον αείμνηστο Ηρακλή Μπόβη, το ίδιο και ο Ηρακλής με τους τρεις γιους του Παρασκευά  Φειδά, οπότε ό,τι συνέβαινε στο Peabody το μάθαιναν τάχιστα στο Warwick του Road Island,  και αντιστρόφως!

Πρόκοψαν ιδιαίτερα οι αδελφοί Μανιάτη, οι οποίοι   μετανάστευσαν με τους γονείς τους στο Peabody Μασαχουσέτης μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, μόνο ο πατέρας των παιδιών αδυνατούσε να προσαρμοστεί στη νέα χώρα, και σε σύντομο χρονικό διάστημα, αφού φόρτωσε αρκετά μπαούλα με ό,τι καλό βρήκε στη νέα γη, επέστρεψε με τη γυναίκα του στη Βαλύρα,  για να ξεκινήσει τη ζωή του από την αρχή. Αυτή τη φορά δεν υπήρχε ανάγκη απόκτησης   απογόνων, άλλωστε είχε ήδη πατήσει τη γεροντική του ηλικία, όπως τον θυμάται ο κ. Γιώργος Παρ. Φειδάς κατά την παιδική του ηλικία, να περιφέρεται γελαστός με τη μαγκούρα του στην πλατεία του χωριού.

Άνοιξε ένα ψιλικατζίδικο στη Βαλύρα, για βιοποριστικούς λόγους, με μόνιμο υποστηρικτή την κυρά του, η οποία αν και δεν τα κατάφερνε με τους λογαριασμούς, φρόντιζε πάραυτα καθημερινά και  τακτοποιούσε άριστα το εμπόρευμα στον περιορισμένο χώρο του καταστήματος, και τον κάλυπτε όταν εκείνος απουσίαζε στους αγρούς.

Πρόκοψαν τα παιδιά στην Αμερική, με ομόνοια και αγάπη άνοιξαν και λειτούργησαν επιτυχώς ένα εργοστάσιο Βυρσοδεψίας, έξω από το Peabody, που απέφερε   μεγάλο κέρδος, παρά τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν για την εδραίωση της επιχείρησής τους, ως αλλοδαποί σε ξένη γη.

 Όταν ήλθε το πλήρωμα του χρόνου και θυμήθηκαν τα λόγια του πατέρα τους, αυτά με   τα οποία τους  πότιζε κατά τα παιδικά τους χρόνια…. «να πράξουν σημαντικά έργα για τον τόπο τους»,  τού έστειλαν σχετική επιστολή και τον ρώτησαν τι χρειάζεται το χωριό για να αποστείλουν τα ανάλογα χρήματα. Ο λόγος ήταν ότι προσπαθούσαν να επικοινωνήσουν τηλεφωνικώς μαζί του, αλλά ο κυρ Μήτσος Βίγκος , που κρατούσε το τηλεφωνείο στην πλατεία  της Βαλύρας, δεν γνώριζε αγγλικά για να συνεννοηθεί με την  operator  της Αμερικής .  Αντί να βγαίνει η Αμερική, έβγαινε ο Καναδάς…μέχρι που κάποια στιγμή, αγανακτισμένος ο κυρ Ανδρέας που πωλούσε ποδήλατα στην πλατεία της Βαλύρας , είπε στα ελληνικά στην operator του Καναδά: « Hello… hello…βγες Καναδά για να μπει η Αμερική»!

«Ένα ρολόι χρειαζόμαστε στο καμπαναριό του  Αγίου Αθανασίου, απάντησε γραπτώς ο πατέρας τους, για να ακούμε την ώρα στον κάμπο, όταν κάνουμε  αγροτικές εργασίες, και να σταματάμε πριν αρχίσει ο παπά-Δημήτρης Ξυδόπουλος τον Εσπερινό….πολλές εκκλησίες έχουν ρολόι στο καμπαναριό τους, μόνο εμείς δεν έχουμε ακόμη, τόνισε ο  γέρο-Ξένος, και ως υστερόγραφο σημείωσε να είναι απέθαντο, να κρατήσει περισσότερο κι από  χίλια χρόνια»!

Ενθουσιάστηκαν οι τρεις γιοί με την ιδέα του πατέρα τους και το ρολόι έγινε σύντομα πραγματικότητα, παρά τις αρχικές δυσκολίες που παρουσιάστηκαν κατά  την εγκατάστασή του στο καμπαναριό του ιερού ναού του Αγίου Αθανασίου. Λειτουργεί από τη δεκαετία του 1950 ακόμη και σήμερα, και   ο οξύς ήχος του αντηχεί μέχρι τον Άγιο Φλώρο στον Ταΰγετο και έως την Ιερά Μονή Βουλκάνου, στο διάσελο των βουνών Εύας και Ιθώμης. Είναι αναπόσπαστο μέρος του παλιού τοπίου της Βαλύρας, αν και οι νεότερες γενιές διαμαρτύρονται ότι δεν ησυχάζουν εξ αιτίας του όταν αναπαύονται, ιδίως τα μεσημέρια κατά τους θερινούς μήνες.

Πανευτυχής ο αείμνηστος γέρο-Ξένος και υπερήφανος για τους γιούς του, συνέδεσε το ρολόι με ό,τι καλό συνέβαινε στη ζωή του. Το ρολόι ήταν η φωνή των παιδιών του που του υπενθύμιζε πότε να ξυπνήσει, να ξαπλώσει , να πάει στο μαγαζί, στην εκκλησία, στο κτήμα, ακόμη και πότε να τρέξει στην πλατεία του χωριού για να προλάβει να αγοράσει  τις αγαπημένες του καλοψημένες γουρουνοκεφαλές, με 3 δραχμές εκάστη. Ήταν  καλοθρεμμένος, μετρίου αναστήματος, με εξέχουσα κοιλίτσα, και αθεράπευτα λάτρης της γουρουνοπούλας. Μόλις  έπαιρνε  στην πλατεία την πρώτη γουρουνοκεφαλή, διπλωμένη σε λαδόκολλα, ξεκινούσε τον δρόμο προς το σπίτι του για να μοιραστεί τον μεζέ με τη γυναίκα του…όμως η αδάμαστη όρεξή του τον πρόδιδε  στην πορεία. Μετά την οικία του Αναγνώστου, στις αρχές του δρόμου προς τον Άγιο Δημήτριο, υπήρχε μία μυλόπετρα τοποθετημένη σε ύψος ενός μέτρου. Εκεί οι γυναίκες του χωριού άλεθαν τα σιτηρά τους.

Επάνω στη μυλόπετρα έστρωνε τραπέζι και δεν άφηνε κοκαλάκι στη γουρουνοκεφαλή. Μόλις συνειδητοποιούσε τι έπραξε , επέστρεφε στην πλατεία να αγοράσει δεύτερη   για το σπίτι…όμως κι αυτή είχε την ίδια τύχη. Επειδή γνώριζαν οι ψήστες την αδυναμία του, του κρατούσαν και τρίτη κεφαλή.   Όντως έφθανε στο σπίτι , αλλά  κι αυτή την κεφαλή περισσότερο  εκείνος την τελείωνε παρά η ολιγοδίαιτη αρχόντισσα  του σπιτιού του.

Το ρολόι των γιων του τον αποχαιρέτισε όταν ήλθε το πλήρωμα του χρόνου για ταξίδι μακρινό… παράπονο δεν είχε, αφού η φωνή των   παιδιών του, που νοσταλγούσε αφάνταστα, ποτέ δεν τον εγκατέλειψε.

Τούτος ο  χαρακτηριστικός ήχος του ρολογιού του χωριού μας  έχει συνδεθεί άρρηκτα με τα παιδικά   χρόνια όλων μας.

Λέγει ο κ. Γιώργος Φειδάς: ‘Όταν μετά από πολλά χρόνια  επισκέφθηκα τη γενέτειρά μας  Βαλύρα ,το 2000, και  άκουσα το ρολόι να  με  καλωσορίζει,  ταράχθηκε η καρδιά μου  και δάκρυσα».

Ο Κύριος να αναπαύει  τα μέλη της  οικογενείας  Ξενοφώντα Μανιάτη. Η μνήμη τους δεν θα ξεχαστεί.

Θερμές ευχαριστίες στον κ. Γιώργο Παρ. Φειδά, επιχειρηματία στο Road Island  των Η.Π.Α., που μοιράστηκε μαζί μας την ιστορία με τους δωρητές του ρολογιού του ιερού ναού  Αγίου Αθανασίου Βαλύρας.

 

Ο Θεός μεθ΄ημών

Ευθυμία Η. Κοντοπούλου

22-5-2024