Κυριακή 28 Ιουλίου 2024

Το πρωτιό!

 


                                                      

                                                         

Όταν ο άνθρωπος αρχίζει να βλέπει χιονάκι να κατεβαίνει στην όμορφη στέγη της κεφαλής του, αναλογίζεται εκείνες της ζεστές και αλησμόνητες ημέρες της νιότης του που η αείμνηστη μητέρα του  θυσιαζόταν με πολλή αγάπη για χάρη του. Η ημέρα του Σαββάτου στη Βαλύρα  του 1950 και 60 ήταν αφιερωμένη στη φροντίδα και στον καλλωπισμό των παιδιών για τον εκκλησιασμό της Κυριακής, επίσης στον καθαρισμό  του σπιτιού και τον στολισμό του, αφού την ευλογημένη Κυριακή συναντούσε ο άνθρωπος τον Θεό και τον συνάνθρωπο του και απολάμβανε με αγάπη  τη συντροφιά της οικογενείας, των συγγενών και φίλων του, αντλώντας δυνάμεις για τις καθημερινές σκληρές εργασίες, ιδίως στους αγρούς.

Πριν ο ήλιος ανέβει στον Ταΰγετο, οι προκομένες γυναίκες της Βαλύρας φόρτωναν τις κόφες  με τα άπλυτα ρούχα του σπιτιού στα γαϊδουράκια τους, τη σκάφη κι ένα καζάνι που εξυπηρετούσε ολόκληρη τη γειτονιά , πλάκες με σπιτικό σαπούνι  μαζί με  λουλάκι και στάχτη για να ετοιμάσουν την αλισίβα, που λεύκαινε καλύτερα από τη σημερινή χλωρίνη τα ασπρόρουχα, και τραβούσαν προς το αυλάκι του ποταμού της Μαυροζούμενας, γιατί το νερό των πηγαδιών ήταν πόσιμο , το αγίαζε ο εφημέριος  του χωριού και ήταν για τη ζωή τους εκ Θεού χρυσός.


                          To ποτάμι Μαυροζούμενα στη Βαλύρα.Φωτό: Lyrasi.blogspot.com

Λέγει ο κ. Γιώργος Παρ. Φειδάς, θυμάμαι την αείμνηστη μητέρα μου Όλγα και τις φιλενάδες της,  που όποιο από τα παιδιά τους από περιέργεια έφθανε μέχρι το ποτάμι για να δει πώς πλένουν  οι μανάδες τους, το έπιαναν και το έλουζαν με το νερό που θέρμαιναν δίπλα στο αυλάκι, στην κατηφόρα της γραφικής Αγίας Τριάδος. Λυτρωτικό ήταν το μπάνιο, αλλά τη χαρά της φροντίδας έκλεβε το τσούξιμο στα μάτια των αγοριών που δεν πρόσεχαν καθώς έτρεχε το σαπουνόνερο στο πρόσωπό τους και στα κορίτσια καθώς το χτένι  κυλούσε με δυσκολία ανάμεσα στα μακριά και μπλεγμένα τους μαλλιά.


                                                             Φωτό: Παλιές Αναμνήσεις

-Μόνο να πιάσω μενίδες στο αυλάκι ήρθα μάνα μου της είπα  μια φορά, μήπως και γλιτώσω το τσούξιμο, αλλά εκείνη ήταν ανένδοτη.

-Τώρα θα σε πλύνω γιατί μετά έχω να καθαρίσω τα πατώματα με το πρωτιό, μου απάντησε αυστηρά.

Οι γυναίκες, στα πλαίσια της   οικιακής οικονομίας, αξιοποιούσαν τα πάντα γύρω τους. Το κατακάθι από το πήξιμο του σαπουνιού το κρατούσαν και με αυτό καθάριζαν άριστα τα παλιά πατώματα με τις μεγάλες και πλατιές σανίδες, που χρονολογούσαν περισσότερο από εκατό χρόνια στα   πέτρινα σπίτια του χωριού. Το πρωτιό σκότωνε τα έντομα που εισχωρούν και κατατρώγουν τα ξύλα, απολύμαινε άριστα, και το σπίτι μοσχοβολούσε φρεσκάδα.


                                                                Φωτό: Fytokomia.gr

-Τσούζουν τα μάτια μου διαμαρτυρήθηκα μετά δακρύων….ήμουν μόλις 5  χρονών.

-Άντε..άντε φώναξαν οι άλλες κυράδες κάτω στο αυλάκι. Τι άνδρας είσαι εσύ; Εδώ το πάτωμα το κατακαίει το πρωτιό και δεν βγάζει άχνα κι εσύ κάνεις έτσι για λίγο αθώο σαπουνάκι;


                        Γυναίκες τη δεκαετία του 1960 στη Βαλύρα. Φωτό: Lyrasi.blogspot.com

  Εκείνα τα ακούραστα και χρυσά χέρια τους, που ό,τι άγγιζαν έλαμπε και η ανείπωτη αρχοντιά τους, με Θεού πίστη, είναι που μάς έχουν λείψει αφάνταστα!

Θερμές ευχαριστίες στον κ. Γιώργο Παρ. Φειδά, επιχειρηματία στο Road Island των Η.Π.Α., που μάς θύμισε το πλύσιμο και λούσιμο στο ποτάμι, καθώς και το αποτελεσματικό και ανέξοδο  πρωτιό!

Ο Θεός μεθ΄ημών,

Ευθυμία Η. Κοντοπούλου

28/7/2024

Δεν υπάρχουν σχόλια: