Η χρονολογική ηλικία του ανθρώπου υπολογίζεται σε έτη, μήνες και ημέρες από την ημέρα της γέννησής του και σταματά κατά το πέρας της ζωής του. Τη νοητική ηλικία , την ηλικία της μνήμης και τη συναισθηματική ηλικία εξετάζουν ειδικοί ερευνητές και επαγγελματίες της επιστήμης της ιατρικής και της ψυχολογίας. Όσον όμως αφορά την πνευματική ηλικία, η επιστημονική έρευνα είναι σχεδόν ανύπαρκτη, αφού οι περισσότεροι ερευνητές πορεύονται εμπειρικά, , χωρίς βασικές θεολογικές γνώσεις, με βάση τα ερευνητικά τους δείγματα και ευρήματα, και χωρίς να επιζητούν συνειδητά θεία καθοδήγηση. Η πνευματική ηλικία αναφέρεται στις επιστολές του Αποστόλου Παύλου, καθαρά στην Κλίμακα του Αγίου Ιωάννου Σιναϊτου, καθώς επίσης στα Πατερικά Κείμενα. Υπεράνω όλων είναι το Ευαγγέλιο του Χριστού ως το κατ΄ εξοχήν θείον μέσον για τους Χριστιανούς, προς αύξηση της πνευματικής τους ηλικίας. Σε αυτή τη σύντομη εργασία, θα παρουσιάσουμε τον τρόπο εκτίμησης των νοητικών ηλικιών του ανθρώπου, και θα προσεγγίσουμε με φόβο Θεού terra incognita της πνευματικής ηλικίας.
Η ανθρωπότητα ζει και κινείται στη διάσταση του χωροχρόνου, σε αντίθεση με τον άναρχο ( χωρίς αρχή και τέλος) Θεό που ζει στο αιώνιο παρόν του άχρονου είναι. Οι επιστήμονες λαμβάνουν ως σημείο σύγκρισης τη χρονολογική ηλικία του ανθρώπου. Αφού συλλέξουν αντιπροσωπευτικά δείγματα πληθυσμού ανά ηλικία,(εξεταζόμενους) χορηγούν ειδικές έγκυρες και αξιόπιστες ψυχομετρικές κλίμακες μέτρησης , για να διαπιστώσουν το νοητικό ή συναισθηματικό επίπεδο του δείγματος του πληθυσμού. Η ομοιογενής συλλογή του δείγματος του πληθυσμού (εξεταζόμενων) βασίζεται σε δημογραφικά δεδομένα, όπως το φύλο , την ηλικία, την οικογενειακή κατάσταση, την εθνικότητα, τη κοινωνικοοικονομική κατάσταση της οικογένειας και άλλους παράγοντες, εξαρτώμενους από την εκάστοτε έρευνα, όπως για παράδειγμα αν οι εξεταζόμενοι είναι ΑΜΕΑ (άτομα με ειδικές ανάγκες) ή πάσχουν από κάποια ψυχική νόσο. Με βάση αυτά τα ερευνητικά ευρήματα και τις νόρμες που προκύπτουν από τη χορήγηση των ψυχομετρικών κλιμάκων στον γενικό πληθυσμό, αξιολογούν στη συνέχεια έκαστο εξεταζόμενο για να βρουν τη νοητική ή συναισθηματική του ηλικία.
Η εκτίμηση των Νοητικών Ικανοτήτων
Η ανάλυση των ευρημάτων της εκτίμησης των νοητικών ικανοτήτων ενός ατόμου, από έναν εξειδικευμένο κλινικό ψυχολόγο, μετά από τη χορήγηση διεθνώς αναγνωρισμένων κλιμάκων γνωστικών ικανοτήτων, που μόνο εκείνος γνωρίζει και έχει επίσημη άδεια να χορηγεί , παρέχει νοητικούς δείκτες, συγκριτικά με τη χρονολογική ηλικία του εξεταζόμενου σε έτη, μήνες και ημέρες:
Υπολογίζεται ο Γενικός Νοητικός Δείκτης , ο Λεκτικός Δείκτης ( περιλαμβάνει τις λεκτικές και ακουστικές ικανότητες , τις ικανότητες κατανόησης, αξιολόγησης και εκτίμησης μίας κατάστασης, ικανότητες κατ΄ εξοχήν του αριστερού εγκεφαλικού ημισφαιρίου), ο Πρακτικός Δείκτης ( περιλαμβάνει τις οπτικές ικανότητες , τις λεπτές κινητικές , τις ικανότητες γραφής και αντιγραφής , οι περισσότερες ικανότητες αφορούν το δεξί εγκεφαλικό ημισφαίριο ή είναι μεικτές ικανότητες και των δύο ημισφαιρίων).Επίσης, υπολογίζονται επιμέρους γνωστικές ικανότητες από μόνο λίγους και εξειδικευμένους ψυχολόγους ,τουλάχιστον 65 επιπλέον γνωστικές ικανότητες, που δεν είναι θέμα της παρούσης εργασίας να παρουσιάσουμε και να αναλύσουμε.
Η διαβάθμιση των νοητικών επιπέδων στηρίζεται στη κανονική κατανομή Gauss, δηλαδή στις τιμές που έλαβε στη ψυχολογική κλίμακα , κατά μέσο όρο, το δείγμα του πληθυσμού των ατόμων που εξετάστηκαν, και βάση αυτών των ευρημάτων δημιουργήθηκαν οι νόρμες σύγκρισης , ανά ηλικία.
Πίνακας 1 : Τα Επίπεδα του Δείκτη Νοημοσύνης IQ (intelligence quotient)
|
Δείκτης Νοημοσύνης |
Επίπεδο |
|
130 και άνω |
Εξαιρετικά ευφυής |
|
129- 120 |
Ευφυής |
|
119-110 |
Νοημοσύνη άνω του μέσου όρου |
|
109-90 |
Μέσος όρος |
|
89-80 |
Κατώτερη κανονική νοημοσύνη |
|
79-70 |
Χαμηλή οριακή νοημοσύνη |
|
69-κάτω |
Καθυστέρηση |
|
69-50 |
Ελαφρά νοητική καθυστέρηση |
|
49-35 |
Μέτρια νοητική καθυστέρηση |
|
34-20 |
Σοβαρή νοητική καθυστέρηση |
|
19-κάτω |
Πάρα πολύ σοβαρή νοητική καθυστέρηση |
Υπάρχουν κλίμακες γνωστικών ικανοτήτων που καλύπτουν όλο το φάσμα της ζωής του ανθρώπου, ξεκινώντας από τη νηπιακή ηλικία, αλλά και ειδικά ψυχομετρικά τεστ εκτίμησης της νοητικής ανάπτυξης κατά τη βρεφική έως και τη προνηπιακή ηλικία.
Το ίδιο ισχύει με τη χορήγηση έγκυρων και αξιόπιστων ψυχομετρικών κλιμάκων εκτίμησης των δεικτών της μνήμης του ανθρώπου ανά ηλικία.
Πίνακας 2: Οι Δείκτες Μνήμης MQ (memory quotient)
|
Γενικός Δείκτης Μνήμης (οπτική και ακουστική μνήμη συνδυαστικά) |
|
Λεκτικός Δείκτης Μνήμης (ακουστική, λεκτική μνήμη) |
|
Μη Λεκτικός Δείκτης Μνήμης (οπτική, πρακτική μνήμη) |
|
Δείκτης Μακροπρόθεσμης Μνήμης |
|
Δείκτης Αυτοσυγκέντρωσης |
|
Δείκτης Διαδοχικής Ανάκλησης (βραχυπρόθεσμη μνήμη) |
|
Δείκτης Μη Συνειρμικής Μνήμης (ανάκληση μη λογικά συνδεδεμένων στοιχείων) |
|
Δείκτης Μάθησης |
Όσον αφορά την εκτίμηση της συναισθηματικής νοημοσύνης του ατόμου, πέραν της γενικής εκτίμησης της προσωπικότητάς και της ψυχικής του υγείας, με αντίστοιχα ειδικά ψυχομετρικά όργανα ,κλίμακες και ψυχομετρικές συστοιχίες κλιμάκων, εκτιμούνται οι ακόλουθοι παράγοντες , για την εύρεση του δείκτη συναισθηματικής νοημοσύνης:
Πίνακας 3: Ο Δείκτης Συναισθηματικής Νοημοσύνης EQ και οι Επιμέρους Εκτιμήσεις
|
Γενικός Δείκτης Συναισθηματικής νοημοσύνης EQ (emotional quotient) |
|
Α. Διαπροσωπικές Σχέσεις |
|
Εντοπισμός και αναγνώριση των προσωπικών συναισθημάτων |
|
Αυτοπεποίθηση |
|
Αποδοχή του εαυτού |
|
Αυτοεκτίμηση |
|
Ανεξαρτησία |
|
Β. Ενδοπροσωπικοί Παράγοντες |
|
Σχέση με τα άλλα άτομα |
|
Κοινωνική υπευθυνότητα |
|
Ενσυναίσθηση των αναγκών του άλλου |
|
Γ.Προσαρμογή |
|
Ικανότητα επίλυσης προβλημάτων |
|
Προσγείωση στη πραγματικότητα |
|
Ευελιξία |
|
Δ.Διοίκηση του Προσωπικού Αγχους |
|
Αντοχή στο άγχος και τη πίεση |
|
Έλεγχο της παρορμητικής συμπεριφοράς |
|
Ε.Γενική Διάθεση |
|
Ευτυχία |
|
Αισιοδοξία |
Βέβαια, σε σχέση με τα ανώτερους δείκτες, καταλυτικό ρόλο παίζουν οι παράγοντες της ψυχικής υγείας του ατόμου, οι οποίοι είναι πάρα πολλοί, αλλά ορισμένοι βασικοί είναι οι ακόλουθοι:
Πίνακας 4: Βασικοί Παράγοντες της Ψυχικής Υγείας
Υποχονδρίαση ΗΥ |
|
Κατάθλιψη D |
|
|
D1 |
Υποκειμενικά καταθλιπτικά συναισθήματα |
|
D2 |
Αβουλησία |
|
D3 |
Σωματική δυσλειτουργία |
|
D4 |
Έκπτωση εκτίμησης καταστάσεων |
|
D5 |
Μελαγχολία |
|
Aγχος-Υστερία HS |
|
|
HY1 |
Άρνηση του κοινωνικού άγχους |
|
HY2 |
Ανάγκη για στοργή |
|
Hy3 |
Ψυχοσωματική κόπωση |
|
Hy4 |
Σωματικές ενοχλήσεις |
|
Hy5 |
Εσωστρεφόμενη επιθετικότητα
|
|
Ψυχοπαθητική εκτροπή PD |
|
|
Pd1 |
Οικογενειακές συγκρούσεις |
|
Pd2 |
Προβλήματα με την εξουσία |
|
Pd3 |
Αδιαφορία |
|
Pd4 |
Κοινωνική αποξένωση |
|
Pd5 |
Έλλειψη επαφής με τον εαυτό/απομόνωση |
|
Παρανοϊκή συμπεριφορά PA |
|
|
Pa1 |
Ιδέες καταδίωξης |
|
Pa2 |
Ευερεθιστότητα |
|
Pa3 |
Αφέλεια |
|
Σχιζοειδής συμπεριφορά SC |
|
|
Sc1 |
Κοινωνική αποξένωση |
|
S 2 |
Έλλειψη συναισθηματικής επαφής με άλλους |
|
Sc3 |
Νοητική (γνωστική) αδυναμία του Εγώ (εαυτού) |
|
Sc4 |
Συναισθηματική αδυναμία του Εγώ (εαυτού) |
|
Sc5 |
Αναστολή εκτελεστικών διαδικασιών ( δεν εκτελεί αυτά που προγραμματίζει) |
|
Sc6 |
Παραισθήσεις |
|
Υπομανία MA |
|
|
Ma1 |
Προβλήματα ηθικής ( δεν έχει ηθικές αναστολές, ιδιαίτερα αν επιθυμεί πολύ κάτι) |
|
Ma2 |
Ψυχοκινητική εκτροπή ( δεν γνωρίζει ακριβώς τι κάνει όταν θυμώνει πολύ ) |
|
Ma3 |
Αταραξία |
|
Ma4 |
Έπαρση του Εγώ |
|
Κοινων.Εσωστρέφεια SI |
|
|
SI1 |
Ατομική μειονεξία / δυσπροσαρμογή |
|
SI2 |
Κοινωνική δυσπροσαρμογή |
|
SI3 |
Έλλειψη ευελιξίας σκέψης |
Ψυχαναγκασμός-Ψυχασθένεια PT |
|
Σε σχέση με τα επιστημονικά δεδομένα που ήδη παρουσιάσαμε, καθίσταται αντιληπτό ότι οι επιστήμονες μελετούν ενδελεχώς τις άπειρες εκδηλώσεις της ανθρώπινης συμπεριφοράς , τα εισερχόμενα, επεξεργαζόμενα και εξερχόμενα του ανθρώπινου εγκεφάλου, ενώ ο διάβολος κατοικοεδρεύει στον νου του ανθρώπου και καγχάζει ασύστολα.
- Άφησέ τους λέγει στον Θεό, αν δεν απασχολούνται διαρκώς θα πάθουν κατάθλιψη από την ανία και έλλειψη κοινωνικής καταξίωσης, δεν θα έχουν χρήματα να ζήσουν, να πάνε σε διεθνή συνέδρια καλοντυμένοι, και να λάβουν πολλά βραβεία επιστημονικής αναγνώρισης.
Εξέρχονται οι σκληρά εργαζόμενοι επιστήμονες από τη πρόσκαιρη τούτη ζωή, ιδίως εκείνοι που συνέγραψαν πολλά βιβλία και μοναδικές εργασίες συναγωνιζόμενοι και πολλάκις κατατροπώνοντας τους συναδέλφους τους με τα καινοφανή ευρήματά τους, με άδειο σάκο, αγέννητοι πνευματικά, μη έχοντας σανίδα πίστης και σωτηρίας για να σταθούν, ούτε δεύτερη ευκαιρία για να αναπληρώσουν τη μεγάλη καταστροφή, τον άδικο αγώνα μίας ολόκληρης ζωής. Και όχι μόνο αυτό, αλλά οι μετοχές τους αυξάνονται στη κόλαση, γιατί άφησαν πίσω επιστημονικά ευρήματα που κάνουν κακό στις νέες γενιές των επιστημόνων, που στηρίζονται πάνω σ΄ αυτά , για να συνεχίσουν το επιστημονικό έργο τους.
Τι είναι όμως η υποτιμημένη και αγνοημένη πνευματική ηλικία από το κοσμικό άνθρωπο, και πώς μπορεί κάποιος να διαπιστώσει σε τι στάδιο πνευματικά βρίσκεται;
Ο Θεός είναι πνεύμα λέγει το Ευαγγέλιο!
Για να ορίσουμε τι είναι η πνευματική ηλικία , θα πρέπει να καλέσει ο Τριαδικός Θεός Σύνοδο στον Ουρανό, με τα Τάγματα των Αγγέλων και του Αγίους του Χριστού για να αποφανθούν, και αν κρίνουν ότι είναι σωστό, να μας ελεήσουν ενημερώνοντας μας ευθέως, διαφορετικά χρειάζεται να πιστέψουμε πρωτίστως στην ύπαρξη του Θεού διαισθητικά, άνευ αποδείξεως, και να προχωρήσουμε σταθερά, με πυξίδα το Ευαγγέλιο του ενανθρωπίσαντος και Εσταυρωμένου Χριστού.
Εμείς οι ζωντανοί και κοσμικοί άνθρωποι, ούτε καν μπορούμε να προσεγγίσουμε τη πνευματική ηλικία, γιατί οι περισσότεροι έχουμε μείνει καθηλωμένοι στην ημέρα της βαπτίσεως μας. Ο πανάγαθος Θεός, θέλοντας να προχωρήσουμε από το κατ΄ εικόνα προς το κατ΄ ομοιώσιν μαζί Του, ως μέγας και σοφός διδάσκαλος, έδωσε τον νόμο στον Μωυσή, ενσάρκωσε τον Μονογενή Υιό και Λόγο Του , εμφανίστηκε το Άγιο Πνεύμα ως περιστερά , σταυρώθηκε ο Χριστός για να αναγεννηθούμε πνευματικά, και κατήλθε ο Παράκλητος, το Πνεύμα το Άγιο ,που φώτισε τους Αποστόλους για να κηρύξουν το θείο Ευαγγέλιο, του ελεήμονος Θεανθρώπου Ιησού Χριστού.
Για να διαπιστωθεί η ύπαρξη πνευματικής ηλικίας, χρειάζεται πρωτίστως να υπάρχει πνευματική δυνατότητα για να καταστεί δυνατό.
Αυτή τη δυνατότητα την παρέχει ο ίδιος ο Χριστός, ο οποίος αναγεννά τον βαπτιζόμενο. Το δε μυστήριο της Βαπτίσεως, όπως λέγουν οι πατέρες της εκκλησίας μας, σημαίνει τα ακόλουθα:
Πίνακας 5: Τι είναι το Ορθόδοξο Χριστιανικό Μυστήριο του Βαπτίσματος
|
Δώρο |
Δίνεται χωρίς αντιπροσφορά |
|
Χάρισμα |
Δίνεται αν και είμαστε οφειλέτες |
|
Βάπτισμα |
Στο αγιασμένο νερό ενταφιάζεται η αμαρτία |
|
Χρίσμα |
Έχει χαρακτήρα ιερό και βασιλικό |
|
Φώτισμα |
Φωτίζεται και λάμπει ο βαπτισμένος |
|
Ένδυμα αφθαρσίας |
Καλύπτει τη πνευματική γύμνωση |
|
Λουτρό Παλιγγενεσίας |
Μας καθαρίζει και αναγεννά εν Χριστώ |
|
Σφραγίδα |
Επικυρώνει και εξασφαλίζει το γνώρισμα του Χριστιανού Ορθοδόξου |
|
Ταφή |
Είναι ταφή του παλιού ανθρώπου και της αμαρτίας μαζί με τον Εσταυρωμένο |
|
Περιτομή |
Είναι αχειροποίητος περιτομή, θείο φώτισμα |
|
Σταυρός |
Ο παλιός άνθρωπος συσταυρώνεται με τον Χριστό για να καταργηθεί η αμαρτία |
|
Θεογενεσία |
Είναι ιερή και θεία αναγέννηση |
|
Τύπος θανάτου και αρραβώνας αιωνίου ζωής |
Αρραβωνιάζεται το Άγιο Πνεύμα ο βαπτιζόμενος |
Πηγή: πρωτ. Γ.Ε. Μεντιδάκης, Τα Επτά Μυστήρια της Εκκλησίας μας , σελ.43-45.
Διαπιστώνεται ότι η ανάπτυξη της πνευματικής ηλικίας εν Χριστώ, έχει θα λέγαμε τρεις βασικές φάσεις:
Πρώτον, τη φάση καθαρίσματος του οικοπέδου και ευλογίας αυτού, προκειμένου με αρχιτεκτονικό σχέδιο το Ευαγγέλιο του Χριστού και αρχιμάστορα τον Παράκλητο, να οικοδομηθεί ουράνιος οίκος.
Δεύτερον, τη σταδιακή οικοδόμηση πάνω σε γερούς και ανθεκτικούς λίθους ,λαξευμένους με τις αρετές, τον ηθικό βίο και τις χάρες του Αγίου Πνεύματος , δοθείσες προκαταβολικά στον μέλλοντα ιδιοκτήτη άνθρωπο, και στη συνέχεια τη θεία, απείρου κάλλους, εσωτερική και εξωτερική διακόσμηση του αιωνίου οίκου.
Τρίτον, τη μετάσταση του αγίου τέκνου εντός του ουρανίου οικοδομήματος.
Ο άνθρωπος, κατά την πορεία της ζωής του, σ΄ αυτόν τον πρόσκαιρο βίο , είναι φτωχός και γυμνός , αλλά ξεγελιέται από τα υλικά αγαθά, τη δόξα και τιμή μεταξύ των ανθρώπων και νομίζει ότι είναι κύριος του εαυτού του . Κάποιοι εγκατέλειψαν εντελώς το ωραίο τους οικόπεδο μετά τη βάπτισή τους και ρήμαξε, λίγοι εργάζονται σκληρά να κτίσουν θεία οικία, ενώ οι γνωστοί και άγνωστοι άγιοι κατόρθωσαν και εγκαταστάθηκαν εντός της πλούσιας πνευματικά ουράνιας κατοικίας τους, με την ευλογία του Τριαδικού Θεού . Άφησαν πίσω αμύθητο πνευματικό πλούτο από τις εμπειρίες και τα μαρτύρια τους, και καθεύδουν περιστασιακά, όταν καλούνται με πίστη αληθή, προκειμένου να μας ελεήσουν φωτίζοντας μας, για να προχωρήσουμε σταθερά με το δικό μας θείο οικοδόμημα.
Η πνευματική ηλικία ενός ανθρώπου, σ΄ αυτή τη πρόσκαιρη ζωή, εκτιμάται από την ποιότητα και ποσότητα των δομικών υλικών που συγκεντρώνονται για την ανέγερση του αιωνίου οικοδομήματος του. Πάντως , κατά τον Κύριο ημών Ιησού Χριστό, χωρίς τους θεμέλιους λίθους της πίστης και αγάπης προς τον Θεό και τον πλησίον, οικοδόμημα δεν στεριώνεται . Χωρίς ταπείνωση, συχνή προσευχή , νηστεία ,αγαθοεργία , πάταξη των παθών, δεν μπαίνουν τα κουφώματα, και χωρίς τη διάκριση και περιορισμό των πονηρών λογισμών δεν κλείνουν οι θύρες, με βάση τις εμπειρίες των Πατέρων της Εκκλησίας μας. Τέλος, χωρίς τη θεία κοινωνία δεν μπορεί να ζήσει ο πιστός εντός του θείου οίκου του αρχιτέκτονα Υιού και Λόγου του Θεού.
Ο Παράκλητος να επιστατεί σε όλους μας.
Ο Θεός μαζί σας!
Ευθυμία Η. Κοντοπούλου
17/2/2022
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου