Φωτο: κα Ευγενία Δ. Ντουραμάκου
Αφιερωμένο στην κυρία Σταυρούλα Ντουραμάκου
Σήμερα θα καθίσουμε οι παλιότεροι κάτω από τη δροσερή και καρποφόρα κληματαριά της κυρίας Ευγενίας Δ. Ντουραμάκου, για να θυμηθούμε τις κληματαριές της Βαλύρας, κατά τις δεκαετίες 1960-1970. Επίσης, θα δούμε τις κληματαριές της νέας γενιάς, που επάξια οι φυσιολάτρες απόγονοι μας καλλιεργούν, τιμώντας την εύφορη γη μας, και διατηρώντας αναλλοίωτα στον χώρο και στον χρόνο τα ήθη και τα έθιμα του τόπου μας.
Ο Στάφυλος ήταν γιος του Διονύσου και της Αριάδνης (της αγνής ) σε ουράνιο επίπεδο, αλλά και ο βοσκός του Βασιλέα της Αιτωλίας Οινέα, στον κόσμο του αισθητού , στον ορατό κόσμο. Λέγει ο μύθος ότι ο βοσκός παρατήρησε μία κατσίκα που έτρωγε έναν συγκεκριμένο καρπό και πάχαινε περισσότερο από τις άλλες, γι΄ αυτό μάζεψε αρκετούς από αυτούς τους καρπούς και τους προσέφερε στον Βασιλιά του. Εκείνος παρασκεύασε τον οίνο, στον δε βοσκό έδωσε το όνομα Στάφυλος . Ο Όμηρος αναφέρεται στην άμπελο και στον οίνο με τις ονομασίες οίνη, οινόη, οινιάδα κ.α. (Βικιπαίδεια). Ο Στάφυλος της Ορθοδοξίας είναι ο ίδιος ο Χριστός , που προσφέρει το αίμα Του για τη σωτηρία του κόσμου.
Τούτη η καρποφόρα και δροσερή κληματαριά της κας Ευγενίας Δ. Ντουραμάκου συνάδει και εναρμονίζεται απόλυτα με την ιδιοκτήτρια της. Όπως η ευγενής Ευγενία είναι άμπελος ευκληματούσα πνευματικά, νοητικά και συναισθηματικά, παρομοίως και η εντυπωσιακή κληματαριά της διανύει περίοδο μεγάλης ευφορίας.
Η Σουλτανίνα, καθώς και το Κέρινο σταφύλι, κλέβουν την παράσταση αυτόν τον μήνα, αλλά και ο Σιδερίτης προετοιμάζεται να ροδίσει για να μετοικήσει εντός αυτών που τον προτιμούν, κατά τον Οκτώβριο.
Καθισμένη νοερά κάτω από τη δροσερή κληματαριά της κας Ευγενίας Δ. Ντουραμάκου, θυμήθηκα εκείνα τα μαγικά χρόνια στα παιδικά μου μάτια, κατά τις δεκαετίες 1960-1970, όταν κάθε αυλή στη Βαλύρα είχε τη δική της κληματαριά. Έφερα ζωντανό στη μνήμη μου τον αείμνηστο παππού μου Γιώργο Δ. Γρίβα, στο σπίτι του χαμηλά στη Δημοσιά, απέναντι από τον δρόμο προς το Κοιμητήριο του Αγίου Γεωργίου. Ήταν άριστος αμπελουργός , καθώς και οινοποιός. Η υπέροχη κληματαριά του στην αυλή του σπιτιού καρποφορούσε εύγευστα επιτραπέζια σταφύλια, όπως Αητονύχι, Φράουλα και Σουλτανίνα, αλλά και σπάνιο Βλάχικο σταφύλι (ερυθρό γλυκό και μυρωδάτο ), ο παππούς το συγκεκριμένο σταφύλι το χρησιμοποιούσε για τη παραγωγή του κόκκινου κρασιού . Στο αμπέλι του , στην Πέρα Μεριά του χωριού, στον Μυλόλακα, καλλιεργούσε τόσο λευκές, όσο ερυθρωπές και ερυθρές ποικιλίες.
Για το λευκό κρασί , απ΄ ό,τι θυμάμαι , είχε τις ποικιλίες Ασύρτικο, Μοσχάτο Σάμου, Σαββατιανό, Μονεμβασιά και Ροδίτη και για το κόκκινο κρασί Φιλέρι, μαύρο Νεμέας και Μαυροδάφνη. Στα δε Αγρίλια, στον κάμπο της Βαλύρας, καλλιεργούσε Σουλτανίνα και Κορινθιακή σταφίδα. Αν και ήταν κατά βάθος λόγιος από τη φύση του, απόφοιτος του Σχολαρχείου προπολεμικά και φιλόσοφος της ίδιας της ζωής, ποτέ δεν παραμελούσε την καλλιέργεια των αμπελώνων του και τη φροντίδα της κληματαριάς του, επίσης υπηρέτησε με ευλάβεια την κτηνοτροφία, που στήριζε, εκείνη την εποχή, την οικονομία του κράτους.
Αλλά και η γιαγιά μου Κωνσταντινιά, ήξερε πώς να κλαδεύει τον Χειμώνα τα κλαδιά στα αμπέλια και να φροντίζει την κληματαριά στην αυλή. Στις κληματόβεργες που έφεραν μάτια, άφηνε 2-4 για να πετάξουν φύλλα κι ένα τυφλό μάτι, που το έλεγε τσίμπλα.
Θυμήθηκα τις δύο μικρότερες αδελφές μου και τα παιδιά της γειτονιάς , που ανεβαίναμε πάνω στις ψάθινες καρέκλες της αυλής, για να φθάσουμε τα ώριμα σταφύλια στην κληματαριά. Το μόνο που κατορθώναμε, ήταν να τσιμπήσουμε μερικές ρόγες από το κάτω μέρος των σταφυλιών. Η γιαγιά και ο παππούς έκαναν ότι δήθεν δεν μας είδαν. Μας ρωτούσαν αργότερα, μήπως είδαμε τίποτα πουλιά να τρώνε τα σταφύλια. Εμείς γελούσαμε και τραγουδούσαμε:
“ Σε μια ρόγα από σταφύλι
έπεσαν οκτώ σπουργίτες
και τρωγόπιναν οι φίλοι
τσίρι τσίρι τσίρι τρο”.
Το σταφύλι Αητονύχι άσπρο. Φωτο:GAIApedia
Στον τρύγο του Αυγούστου και του Σεπτεμβρίου πρωτοστατούσε η χάρη μου, αφού όταν έτρωγα το πρώτο σταφύλι και δεν ξίνιζε η γλώσσα μου, έπαιρνε η οικογένεια , οι συγγενείς και οι φίλοι τα τρυγοκόφινα, τους σουγιάδες και τα ψαλίδια και άρχιζε η μεγάλη γιορτή του τρύγου. Αν και ήμουν ισχνή, με ποδάρια σαν σπιρτόξυλα, έριχνα τον χορό της χρονιάς μέσα στο πατητήρι, κρατώντας τον παππού μου από τα χέρια του σφιχτά .Έβγαινα έξω από το πατητήρι λίγο πριν δύσει ο ήλιος, λουσμένη με λογής -λογής χρώματα και αρώματα, από τις πατημένες ρόγες , που ήταν κολλημένες πάνω στο μικρό τσεμπέρι μου και στα λευκόρουχα τα καλοκαιρινά.
Όμως και το μοτίβο του σταφυλιού, με ωραία χρυσοπράσινα φύλλα , ήταν ένα από τα αγαπημένα θέματα για τα εργόχειρα των νεανίδων της Βαλύρας, που ετοίμαζαν επιμελώς την προίκα τους. Οι περισσότερες κυρίες στη Βαλύρα, εκείνη την εποχή , είχαν διακοσμήσει ένα πλεκτό σταφύλι στην κουζίνα τους. Το καλούπι για τις ρόγες προερχόταν από τα μεταλλικά καπάκια των γυάλινων μπουκαλιών, όπως από τις πορτοκαλάδες και τις γκαζόζες. Τα φύλλα ήταν πλεγμένα είτε με λεπτές μάλλινες κλωστές ή με κλωστές κοτόν περλέ. Όσες γυναίκες δεν έπλεκαν, επένδυαν τα καπάκια με κόκκινο ή κίτρινο ύφασμα που είχαν στη διάθεσή τους, και αντίστοιχα κεντούσαν, έραβαν και προσάρμοζαν στο τσαμπί του σταφυλιού δύο πράσινα φύλλα.
Σήμερα, όσο απίστευτο κι αν ακούγεται, φυσιολάτρες στη Βαλύρα, όπως η κα Ευγενία και ο αδελφός της Χαράλαμπος, φροντίζουν με ευλάβεια την κληματαριά του σπιτιού τους , και το μικρό αμπέλι τους, στον κάμπο του χωριού, κοντά στο χωριό Πλατύ. Η κα Ευγενία πρόσθεσε, ότι ο αδελφός της είναι τόσο άριστος αμπελουργός όσο και μελισσοκόμος. Η χάρη του έφθασε μέχρι την Ευαγγελίστρια της Βοιωτίας, εκεί που έχει εγκαταστήσει αυτή την εποχή τα μελίσσια του. Αλλά όχι μόνο αυτό! Καλλιεργεί τη γη παράλληλα τόσο στη γενέτειρά του Βαλύρα, όσο και στη γενέτειρα του πατέρα της συζύγου του Ελένης, στο ορεινό χωριό Κάνδαλο, κοντά στο χιονοδρομικό κέντρο του Χελμού, έξω από τα Καλάβρυτα. Εκεί φυτεύει όλα τα κηπευτικά, κατά την καλοκαιρινή περίοδο, με βιολογικό τρόπο.
Αλησμόνητες παραμένουν οι κληματαριές που είχε κάθε αγροτόσπιτο παλιά στη Βαλύρα, παράλληλα σημαντική είναι η βιολογική τους καλλιέργεια, για να μη μολύνονται τα υπόγεια ύδατα και η βλάστηση στη Μακαρία Μεσσηνιακή γη μας.
Η κα Ευγενία Δ. Ντουραμάκου δεν λέγει η κληματαριά στην αυλή του σπιτιού μας, αλλά “η κληματαριά μας, με τα βιολογικά σταφύλια της”.
Πανευτυχής είναι η κυρία Σταυρούλα, η ενενηντάχρονη μητέρα της Ευγενίας και του Χαράλαμπου Ντουραμάκου, στον Παράδεισο περιπατεί, κάτω από την όμορφη κληματαριά του σπιτιού της, καθώς το μαγικό χεράκι της κόρης της φροντίζει καλαίσθητα και για τη παραμικρή λεπτομέρεια. Βλέπει και χαίρεται η ευλογημένη γερόντισσα, που μεταλαμπάδευσε την αγάπη της για τη φύση στα άξια τέκνα της.
Η αείμνηστη γιαγιά μου Θυμιούλα, η μητέρα του πατέρα μου, έλεγε στη Βοστόνη, καθώς έπλεκε στα ενενήντα χρόνια της, με λεπτές βελόνες, ριγωτή κουβέρτα:
- “Στον Παράδεισο υπάρχουν πλακόστρωτα μικρά δρομάκια με πολύχρωμα ανθάκια αριστερά και δεξιά. Κι από πάνω, στον ουρανό, υπάρχει μία μεγάλη κληματαριά με πολλά σταφύλια, που τα καλλιεργούν οι άγγελοι. Εσύ πρέπει να προχωρείς στον δρόμο σου εμπρός , να μη χαζεύεις αριστερά και δεξιά, ούτε να κοιτάς πίσω, και να μη σηκώνεις το κεφάλι σου ψηλά από υπερηφάνεια και περιέργεια, γιατί θα τρομάξουν οι άγγελοι και θα ξεραθεί η κληματαριά. Κι όταν θέλει ο Θεός, θα σου δείξουν οι άγγελοι τα ώριμα σταφύλια, στ΄ Ουρανού την κληματαριά”.
Τούτη η όμορφη κληματαριά, στον παράδεισο της Βαλύρας, που φύτρωσε με θεία ευλογία στην οικία Ντουραμάκου, τρέφεται από την αγγελόμορφη κυρά της, η μάνα γη χαίρεται και δίνει άφθονο καρπό. Χαίρονται οι συγγενείς, οι φίλοι, οι γείτονες, οι περαστικοί, και οι ξένοι επισκέπτες, χάρμα οφθαλμών είναι η ευλογημένη κληματαριά της κας Ευγενίας Δ. Ντουραμάκου.
Είθε πολλές και ωραίες κληματαριές να καρπίσει ο Θεός στη Βαλύρα μας.
Θερμές ευχαριστίες στην κα Ευγενία Δ. Ντουραμάκου για την πρόσκληση κάτω από την καλοφροντισμένη κληματαριά της, και το ενδιαφέρον φωτογραφικό υλικό.
Ο Θεός μαζί σας!
Ευθυμία Η. Κοντοπούλου
10/9/2022
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου