Η "ευλογία της χρυσελιάς" στη Βαλύρα Μεσσηνίας

 

                                             Φωτογραφίες: κ. Μάριος Κλειότης

Η ελιά, δέντρο ιερό και πανάρχαιο, αποτελεί εδώ και χιλιάδες χρόνια σύμβολο υγείας, μακροζωίας και ευημερίας. Στη Βαλύρα Μεσσηνίας, ο δεσμός των κατοίκων με την ελιά δεν είναι απλώς  καλλιέργειας∙ είναι βαθιά συναισθηματικός, πνευματικός και παραδοσιακός. Κάθε οικογένεια διατηρεί τις ελιές της με ευλάβεια, γνωρίζοντας πως από αυτό το δέντρο θα προκύψει το λάδι της χρονιάς — τροφή, φάρμακο, φως και ευλογία.

Οι άνθρωποι της Βαλύρας ξέρουν καλά ότι η ευλογία δεν βρίσκεται μόνο στον καρπό, αλλά και στη δύναμη που  μας χαρίζει η Παναγία. Εκείνη που στέκει προστάτιδα στα χωράφια  μας, συνοδοιπόρος στους κόπους μας και παρηγοριά τις δύσκολες ημέρες. Το λάδι που ανάβει στο καντηλάκι δεν φωτίζει απλώς τα σπίτια∙ φωτίζει τις ελπίδες , τις προσευχές και την πίστη  μας ότι η Παναγία θα  μας φυλάει και θα  μας χαρίζει υγεία.

Ακριβώς με αυτό το πνεύμα της πίστης και ευγνωμοσύνης είναι εμποτισμένο το    ακόλουθο κείμενο :

Τό βράδυ πού γεννήθηκε ό Ιησούς Χριστός έκανε πολύ κρύο.

"Ή σπηλιά ήταν κρύα καί ή Παναγία δέν ήξερε τί νά κάνει. Τότε ό Ιωσήφ σκέφτηκε νά ανάψει φωτιά γιά νά ζεσταθούν λίγο, μά δέν έβρισκε πουθενά ξύλα...

Βγαίνει έξω από τήν σπηλιά, κάνει μιά βόλτα, μά τίποτα. Ξαναμπαίνει πάλι μέσα, παίρνει λίγα άχυρα από τή φάτνη καί ανάβει φωτιά.

Μόλις τά είδε ή Παναγία δάκρυσε καί είπε νά είναι πάντα χρυσά...

Όμως ύστερα από λίγο τά άχυρα έσβησαν. Ή σπηλιά ξαναπάγωσε. Βγήκε πάλι ό Ιωσήφ καί τά πόδια του μπερδεύτηκαν σ’ ένα ξερό κλαδί. Ήταν δεντρολίβανο.

Ό Ιωσήφ τό άναψε καί ή Παναγία ευχήθηκε νά μοσχομυρίζει καί νά στολίζει τίς εικόνες τών Αγίων.

Μά ή φωτιά κράτησε λίγο καί ή παγωνιά δυνάμωσε...

Τότε ο Ιωσήφ άκουσε μέσα από τό σακούλι του φωνές πού τού έλεγαν: Πήγαινε Ιωσήφ στή μάνα μας τήν ελιά, πάνω απ’ τή σπηλιά καί πες της πώς κινδυνεύει ό Χριστός.

Θά στενοχωρηθεί πολύ πού τό ξέραμε καί δέν τής είπαμε τίποτα.

Ήταν μία χούφτα ελιές πού τίς είχε φυλάξει μαζί μέ λίγο ψωμί γιά ώρα ανάγκης...

Ό Ιωσήφ πήγε στήν ελιά καί εκείνη άρχισε νά σπάει κομμάτια ξύλου από τό γέρικο κορμό της καί νά τά σπρώχνει πρός τήν είσοδο τής σπηλιάς. Όλη τή νύχτα έκαιγε ή φωτιά καί ή ζεστασιά απλώθηκε γύρω από Τόν νεογέννητο Χριστό...

Τό πρωί τό δέντρο δέν υπήρχε παρά μόνο ένα κούτσουρο ρίζας. Όταν τό είδε ή Παναγία δάκρυσε, έσκυψε, τό χάιδεψε καί είπε.

Τήν ευχή μου νά ’χεις καί νά μην ξεραίνεσαι ποτέ. Τό λάδι σου νά τρέφει, καί νά φωτίζει τούς ανθρώπους...

Τό βράδυ νά φωτίζεις τό καντήλι Τού Χριστού. Έτσι καί έγινε. Μέχρι τό βράδυ ή ελιά ξανάγινε μεγάλη όπως ήταν πρίν.

Από τότε ή ελιά δέν γερνά. Ξεραίνεται, μά από τίς ρίζες της ξαναβλασταίνει καί ξανανιώνει" ( Πηγή: Γιώργος Γεωργουδάκης στο FB).

---

Η ελιά ως θεραπευτικό δέντρο

Δεν είναι τυχαίο ότι ο Ιπποκράτης αποκαλούσε το ελαιόλαδο «μεγάλο θεραπευτή». Οι ιδιότητές του αναγνωρίζονται σήμερα επιστημονικά:

• Ισχυρή αντιοξειδωτική δράση χάρη στις πολυφαινόλες.

• Προστασία της καρδιάς και ρύθμιση της χοληστερόλης.

• Αντιφλεγμονώδη αποτελέσματα, παρόμοια με αυτά ήπιων φυσικών αντιφλεγμονωδών.

• Ενίσχυση του ανοσοποιητικού, ειδικά τους κρύους μήνες.

• Επουλωτικές ιδιότητες για το δέρμα και τους ιστούς.

Για τους ανθρώπους της Βαλύρας, όμως, η αξία της ελιάς δεν περιορίζεται στην υγεία του σώματος.

Φως, παράδοση και ψυχική δύναμη

Το λάδι από τις ελιές της Βαλύρας χρησιμοποιείται όχι μόνο στα σπίτια και στο τραπέζι αλλά και για να ανάβει το καντηλάκι. Ιδίως τις κρύες νύχτες του χειμώνα, το φως του λειτουργεί  θεραπευτικά· φωτίζει τις ελπίδες, στηρίζει το φρόνημα, ενώνει τις γενιές.

Και μέσα σε αυτή τη λιτή, αλλά βαθιά παράδοση, κρύβεται και η πραγματική δύναμη της ελιάς:

προσφέρει υγεία, θρέψη, ευλογία και ψυχική γαλήνη.

Η συγκομιδή ως γιορτή ζωής

Η περίοδος συλλογής της «χρυσελιάς της Βαλύρας» είναι μια εποχή χαράς και κόπου. Οι περισσότεροι κάτοικοι καλλιεργούν τις ελιές τους με σεβασμό, γνωρίζοντας ότι κάθε σταγόνα λαδιού είναι αποτέλεσμα φροντίδας ολόκληρης χρονιάς. Ταυτόχρονα προσφέρει ένα μικρό αλλά πολύτιμο εισόδημα, που στηρίζει τις οικογένειες και διατηρεί ζωντανή την αγροτική παράδοση του τόπου.

Ένας τόπος ευλογημένος

Η ευφορία της γης, η εργατικότητα των ανθρώπων και η θεϊκή ευλογία που νιώθουμε κάθε φορά που βλέπουμε τα δέντρα να γεμίζουν καρπό, κάνουν τη Βαλύρα έναν τόπο μοναδικό. Η ελιά δεν είναι απλώς καλλιέργεια∙ είναι τρόπος ζωής.

«Αυτή είναι περίοδος συγκομιδής της χρυσελιάς της Βαλύρας, ο Παντοδύναμος Θεός έδωσε και φέτος άπλετο καρπό.»

Η φράση αυτή, γεμάτη ευγνωμοσύνη και πίστη, συνοψίζει το συναίσθημα κάθε παραγωγού της περιοχής μας.

 

Θερμές ευχαριστίες στον κ. Μάριο Κλειότη για το πλούσιο φωτογραφικό υλικό.