Η Ιερά Μονή της Παναγίας Βουλκανιωτίσσης , στην Ιθώμη Μεσσηνίας.
Φωτο: Dogma.gr
Πρωτογνώρισα τον πατέρα Αμβρόσιο σε ηλικία 5 ετών, το 1963, όταν επισκεφτήκαμε την Ιερά Μονή Βουλκάνου με τους γονείς μου και τις δύο μικρότερες αδελφές μου. Έκτοτε τον συνάντησα σε μεγαλύτερη ηλικία, άλλες περίπου δέκα φορές, μέχρι που τελείωσα τις εγκύκλιες σπουδές μου και έφυγα για σπουδές στη Βοστόνη. Ο πατήρ Αμβρόσιος και ο άγιος γέροντας Γρηγόριος, έχουν μία ιδιαίτερη θέση στην καρδιά και στη μνήμη μου, συνυφασμένη με εκείνα τα ευλογημένα παιδικά μου χρόνια. Ο μακαριστός πατήρ Αμβρόσιος ήταν ο πατέρας όλων μας και ο πατήρ Γρηγοράκος ο ΑΓΙΟΣ , ο οποίος μεσίτευε στον Θεό υπέρ ημών, όλου του Μεσσηνιακού λαού και της Πατρίδας ολόκληρης.
Ο πατήρ Αμβρόσιος ήταν πρόσχαρος, καλοπροαίρετος, ακούραστος φίλος των παιδιών, διακριτικός και ευαίσθητος, έτοιμος να ευχαριστήσει τους πάντες. Δεχόταν με χαρά καθημερινά δώρα από τους πιστούς, όπως λουκούμια, κουλούρια και ρακή. Όμως δεν τα τιμούσε. Είχε ένα μόνιμο άγχος αν θα έχει αρκετά γλυκίσματα για να κεράσει τους επισκέπτες της Ιεράς Μονής, που δεν ήταν λίγοι, σε καθημερινή βάση. Πέρα όμως από το διακόνημα του μάγειρου και τραπεζάρη, ήταν ο ένθερμος φύλακας της εικόνας της Παναγίας Βουλκανιωτίσσης και ο άνθρωπος για πολλές άλλες και επείγουσες εργασίες, αφού οι μοναχοί ήταν λίγοι στη Μονή, αλλά ο χώρος έλαμπε, καθώς και ο Ιερός Ναός της Θεοτόκου, επίσης το περιβόλι στο Μοναστήρι και τα κηπευτικά ήταν άριστα φροντισμένα, σε συνεργασία βέβαια και με κάποιους εξωτερικούς εργάτες.
Μετά την ακολουθία του Όρθρου, όταν αποχωρούσαν όλοι οι αδελφοί από την εκκλησία, καθόταν για μερικά λεπτά μόνος, εμπρός στην εικόνα της Θεοτόκου και προσευχόταν. Μία φορά, καθώς προσκύνησε την Παναγία, διαισθάνθηκε ότι παραμονεύει ένας κίνδυνος. Άκουσε να του λέει η Παναγιά “πάρε με και κρύψε με τώρα, μέχρι να σου πω”.
Τύλιξε την εικόνα σε ένα καθαρό άσπρο σεντόνι και την τοποθέτησε κάτω από ένα καζάνι αναποδογυρισμένο. Στη θέση της έβαλε ένα πειστικό αντίγραφο , που είχαν για παν ενδεχόμενο και είχε τον νου του να δει τι θα συμβεί. Την επόμενη ημέρα το μεσημέρι, ένας ξανθός αλλοδαπός, που οπλοφορούσε και μιλούσε σπαστά Ελληνικά , επισκέφτηκε τη Μονή , μπήκε με χαμόγελα και υποκλίσεις, χωρίς να τον καταλάβουν. Ήθελε να ληστέψει την εικόνα της Παναγίας Βουλκανιωτίσσης. Ο πατήρ Αμβρόσιος, με τη ψυχραιμία και γνώση που του χάρισε η Παναγία μας, έσωσε και το αντίγραφο της εικόνας της.
-Εμείς , είπε στον κλέφτη , μόνο αντίγραφο της εικόνας έχουμε εδώ στη Μονή, την εικόνα την φυλάσσει ο Δεσπότης στην Ιερά Μητρόπολη Μεσσηνίας. Αλλά κοίταξε, βλέπεις αυτά τα πόδια στον τοίχο; Και το αντίγραφο να πάρεις, η Παναγιά κόβει τα πόδια των κλεφτών και δεν θα γλιτώσεις. Εκείνος περιεργάστηκε το αντίγραφο της εικόνας, κοίταξε γύρω βιαστικά, αλλά μία δύναμη τον απώθησε και έφυγε άπρακτος.
Κλείδωσαν καλά την κεντρική πύλη και έκαναν τον Εσπερινό τρέμοντας, με το αντίγραφο της εικόνας στη θέση της Θεοτόκου.
Τη νύχτα ο πατήρ Αμβρόσιος αισθάνθηκε ότι ο Θεός φώτισε το σώμα του και του έκοψε τα πόδια.
Όταν ξύπνησε το πρωί , δύο βραχιόλια με σκαλιστά σχέδια είχαν σχηματιστεί πάνω από τους αστραγάλους του, στο κάτω μέρος στις κνήμες του.
-Έκανε τον σταυρό του και ζήτησε συγχώρηση.
-Ήμαρτον Κύριε , τι έπραξα ο τάλας; ρώτησε.
-Ξενύχτησε η Παναγία κάτω από το καζάνι, του απάντησε μία φωνή πίσω από τη πλάτη του.
Πριν από τον Όρθρο που όλα είχαν ησυχάσει, έριξε νερό στο πρόσωπό του, έπλυνε καλά τα χέρια του και μετέφερε στην αγκαλιά του, με δάκρυα ψυχής, την Παναγία Οδηγήτρια τω Όρει Βουλκάνω , στο εικονοστάσιο του Ιερού Ναού Της.
Δεν γνωρίζω αν ο πατήρ Αμβρόσιος είχε φοιτήσει σε σχολή μαγειρικής, γιατί τα φαγητά που μαγείρευε, ιδιαίτερα ο τρόπος που σέρβιρε και στόλιζε το τραπέζι, θύμιζαν πολύ έμπειρο επαγγελματία. Τηρούσε αυστηρά το πρόγραμμα της νηστείας, κρέατα δεν είδα ποτέ να τρώνε οι μοναχοί στη Μονή, ούτε ιδιαίτερα γαλακτοκομικά, το δε ψάρι είναι αμφίβολο αν το είχαν στη διάθεσή τους πολύ συχνά.
Όμως, τα νηστίσιμα φαγητά ήταν θεάρεστα καμωμένα και διακοσμημένα τόσο ωραία στην τραπεζαρία, που περισσότερο ήταν να τα κοιτάζεις και να ευχαριστείς τον Κύριο που τα παρείχε, παρά να τα τρως. Θυμάμαι, όταν ήμουν δέκα ετών, ο πατήρ Αμβρόσιος , ο οποίος ήταν φίλος του αείμνηστου πατέρα μου Ηλία, ήταν εκείνος που με έμαθε πως να κόβω τη ντομάτα σε λεπτές φέτες και να την ανοίγω σαν τριαντάφυλλο στο πιάτο. Πώς να κάνω σχέδια με φετούλες από αγγούρι και πώς να τοποθετώ τα πιάτα και τα μαχαιροπίρουνα σε μία τόσο μεγάλη τραπεζαρία! Η ευλογημένη Μεσσηνιακή γη παράγει υπέροχα λαχανικά κατά τους θερινούς μήνες, και η Μονή δεν είχε καθόλου πρόβλημα με την τροφή κατά την περίοδο της νηστείας του Αυγούστου. Όμως συνέβαινε και κάτι άλλο, ασύλληπτο και μοναδικό. Η Παναγία Βουλκανιώτισσα ευλογούσε τα φαγητά των μοναχών και δεν λάμβαναν τροφή, αλλά νέκταρ και αμβροσία στο στόμα τους, από τον αγαπημένα χέρια του πατέρα Αμβροσίου.
Όπως τα ανθισμένα γεράνια του μακαριστού πατρός Αμβροσίου.
Φωτο: κα Έφη Γεωργαντά-facebook
Τα παιδιά της ηλικίας μου, που φοιτούσαμε στο Δημοτικό Σχολείο Βαλύρας , αγαπούσαμε ιδιαίτερα τον πατέρα Αμβρόσιο, γιατί δεν μας μάλωνε, μας έλεγε μία λέξη χαμογελώντας και κάναμε το θέλημά του. Όλοι θέλαμε να φωτογραφηθούμε μαζί του, κι εκείνος, αν και δεν αισθανόταν άνετα με τον φακό, δεν μας χαλούσε το χατίρι. Στεκόταν δίπλα μας με χαρά και οι περισσότεροι στη Βαλύρα τον έχουμε απαθανατίσει και δεν ξεχάσαμε την αγία μορφή του. Όταν μου δώρισε ο πατέρας μου στο Δημοτικό Σχολείο μία πολαρόιντ μηχανή, σε ηλικία 11 ετών, και μπορούσα να εμφανίζω άμεσα φωτογραφίες, του ζήτησα να πάμε στο Μοναστήρι για να τον φωτογραφίσω δίπλα στον πατέρα Αμβρόσιο. Υπήρχε συναίσθημα πατρικής αναφοράς προς τον μακαριστό και αξέχαστο φύλακα της Παναγίας μας. Το βλέμμα του και το χαμόγελό του ήταν πιο δυνατή σανίδα από αυτή που κρατούσε ο δάσκαλος στο χωριό για να μας νουθετήσει και να μας καθοδηγήσει διδακτικά.
Από αριστερά ο πατήρ Αμβρόσιος, ο πατήρ Γρηγόριος, ο Ηλίας Α. Κοντόπουλος
και δεξιά ο πατήρ Νικόδημος.Φωτο: Ε.Η.Κοντοπούλου
Τα δώρα της Θεοτόκου ήταν πολλά προς εμάς, τα τέκνα της παιδικής αθωότητας και παρθενίας.
Πολλά παιδιά του χωριού κοιμηθήκαμε στη Μόνη, αρκετές φορές. Έμενα μου έλαχε μία φορά να κοιμηθώ στο κρεβάτι του Μητροπολίτη, με επιλογή του πατρός Αμβροσίου.
-Μα αν έλθει ο Δεσπότης παππούλη μου , τον ρώτησα, και με βρει στο κρεβάτι του, τι θα κάνω; Τι θα του πω;
-Δεν θα έλθει, μου απάντησε χαμογελώντας. Θα σου κάνει η Παναγία μας απόψε συντροφιά. Οι γονείς σου και οι αδελφές σου θα κοιμηθούν σε άλλα κελιά και εσύ δεν χωράς εκεί.
-Παππούλη, τι θα πει κατάλυση, τον ρώτησα στα δώδεκα χρόνια μου. Σήμερα λέει κατάλυση στο ψάρι και στο λάδι, στο ημερολόγιο. Δηλαδή τι θα φάμε;
-Θα φάμε σήμερα ψαράκι, λαχανικά , όσπρια και τα φρούτα μας και δεν θα φάμε γαλακτοκομικά, γάλα, τυρί, βούτυρο, επίσης αυγά και κρέας, ούτε θα πιούμε κρασί, μου εξήγησε.
-Και ο παππούς μου ο Γιώργος πότε επιτρέπεται να πίνει κρασί; τον ρώτησα.
-Όταν λέει το ημερολόγιο κατάλυση οίνου και ελαίου, μου απάντησε ο μακάριος χαμογελώντας.
-Παππούλη, οι άγιοι πατέρες τι μας λένε για την νηστεία; του ζήτησα να μου εξηγήσει.
-Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος λέγει να μη νηστεύουμε μόνο τις τροφές, αλλά τα μάτια μας πρέπει να απέχουν από ακάθαρτα θεάματα, τα αυτιά μας από κουτσομπολιά και τα χέρια μας από κακές πράξεις. Ο δε Μέγας Βασίλειος λέγει ότι όταν νηστεύεις το φαγητό, αλλά από την άλλη ασκείς σκληρή κριτική και συκοφαντείς τον συνάνθρωπό σου δεν τρως κρέας, αλλά καταβροχθίζεις τον αδελφό σου!
-Παππούλη, πώς τη λένε τη μητέρα σας και τον πατέρα σας; τον ρώτησα μία φορά η αδιάκριτη.
-Εδώ στο Μοναστήρι, μητέρα μας είναι η Παναγία και πατέρας μας ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός, μου απάντησε.
-Εσένα παππούλη , σε επιβραβεύει η μητέρα Παναγία όταν είσαι καλός, όπως οι γονείς μας;
-Η Παναγία δεν λέει μπράβο, αλλά μας δίνει πολλά θεία δώρα, απάντησε.
-Και πώς είναι αυτά τα δώρα παππούλη;
-Να, μια νύχτα πριν από τον Δεκαπενταύγουστο, η Παναγία παρουσιάστηκε και με φώτισε πνευματικά .
-Και τι έκανες εσύ παππούλη;
-Έκλαιγα σαν μωρό παιδί και προσκυνούσα την Παναγία μας. Έπεφταν τα δάκρυα μου μέσα στα φαγητά για μια εβδομάδα, όταν μαγείρευα, να δεις ότι μερικές φορές δεν είμαι τόσο προσεκτικός στη μαγειρική, όσο εσύ νομίζεις!
-Λαδάκι παππού, πότε να τρώω;
-Όλα τα Σάββατα, εκτός από το Μεγάλο Σάββατο. Νηστεύουμε το λάδι κάθε Δευτέρα, Τετάρτη και Παρασκευή. Τη Δευτέρα για τους Αγγέλους, την Τετάρτη για την προδοσία του Χριστού από τον Ιούδα και την Παρασκευή για τη Σταύρωση του Χριστού.
Κατά τον δεκαπενταύγουστο νηστεύουμε από την 1η μέχρι και τη 14η Αυγούστου, από Δευτέρα μέχρι και Παρασκευή δεν τρώμε λάδι, ενώ τα Σάββατα και τις Κυριακές νηστεύουμε με λάδι. Την 6η Αυγούστου, στην εορτή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, τρώμε ψάρι, όπως σήμερα. Κάποιοι τα Σαββατοκύριακα τρώνε και θαλασσινά χωρίς αίμα, εμείς εδώ όχι. Η νηστεία αυτή γίνεται προς τιμήν της Παναγίας μας, η οποία νήστεψε πριν από την κοίμηση Της. Την 29η Αυγούστου νηστεύουμε χωρίς λάδι, εκτός και πέσει η εορτή του Αγίου Ιωάννου Προδρόμου Σάββατο ή Κυριακή, οπότε νηστεύουμε με λάδι.
-Γιατί παππούλη νηστεύουμε στην εορτή του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου;
-Για την Αποτομή της Κεφαλής και τη Θανάτωση του μεγαλύτερου Αγίου, μετά την Παναγία παιδί μου, απάντησε υπομονετικά, καθώς στρώναμε την τραπεζαρία, ο μακαριστός τραπεζάρης της Ιεράς Μονής Βουλκάνου.
-Παππούλη, μια φορά που νηστεύαμε και πονούσαν οι αμυγδαλές μου, η μητέρα μου μού έδωσε να φάω κανονικά ψαρόσουπα με λάδι, εκείνη την Τετάρτη. Η γιαγιά μου είπε ότι οι ασθενείς και οι οδοιπόροι εξαιρούνται.
Εκείνος χαμογέλασε και μου απάντησε:
-Για τους κοσμικούς ανθρώπους μπορεί, αλλά όχι για εμάς τους μοναχούς. Η Παναγία με τιμώρησε μία φορά, που έφτιαξα κάτι δυναμωτικό για τον πατέρα Γρηγόριο, και του είπα ότι είναι νηστίσιμο για να το φάει , γιατί ήταν πολύ εξαντλημένος. Μου είπε η Παναγία στον ύπνο μου , ότι τον θρέφει με σώμα και αίμα Χριστού κι εγώ του πήγα να φάει κοπριά! Δεν το ξανάκανα και ζήτησα συγχώρηση από την Παναγία μας και από τον ίδιο. Εκείνος, όταν άκουσε ότι η Παναγία τον θρέφει, μέσα σε τρεις μέρες ανέκαμψε, αλλά μου παραπονέθηκε. Έπρεπε, μου είπε, να του το πω έγκαιρα για να αγρυπνήσει προσευχόμενος, να μη κοιμηθεί που άρτυσε.
Ύστερα σκέφτηκε και με ρώτησε ο πατήρ Αμβρόσιος:
-Για τον Κράτη, έχετε μιλήσει στο σχολείο;
-Όχι, απάντησα.
-Ο Κράτης, στα αρχαία χρόνια είδε έναν νεαρό που γυμναζόταν πολύ , έτρωγε πολύ κρέας, και έπινε κρασί , τρέφοντας συνέχεια και σε υπερβολικό βαθμό το σώμα του. Του είπε, “ω δαιμόνιε, παύσαι καθ΄εαυτού ποιών το δεσμωτήριον ισχυρόν”.Η γαστριμαργία και η λαιμαργία είναι μεγάλη φυλακή. Όσο τρως, τόσο ο διάβολος σε δένει με αλυσίδες, για να σε νικήσει και να σε ρίξει μέσα σε βαθύ βόθρο με κοπριά.
“Ζήθι λοιπόν ω άνθρωπε, μη μόνον ίνα τρώγης και πίνης, αλλ΄ίνα το ζην προς το ευ ζην μεταβάλης και την αθάνατον ψυχήν σου σώσης”, μου διάβασε ο πατήρ Αμβρόσιος, από το βιβλίο του Αντωνίου Μασουρίδου, ο Ενάρετος Βίος, έτος έκδοσης 1936, που είχε μέσα σ΄ ένα συρτάρι στην τραπεζαρία.
Τα θεία λόγια και οι προτροπές του μακαριστού πατρός Αμβροσίου, του σοφού μάγειρα και τραπεζάρη της Ιεράς Μονής του Βουλκάνου, αντηχούν συχνά στη μνήμη μου, και φωτίζουν την πορεία μου, με συγκράτηση των τροφών και των παθών. Είθε η Παναγία μας , η Οδηγήτρια τω Όρει Βουλκάνω, να τον αναπαύει στον Παράδεισο και να φωτίζει τον δρόμο κάθε ανθρώπου.
Ο Θεός μαζί σας!
Ευθυμία Η. Κοντοπούλου
18/9/2022
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου