Απορίας άξιον είναι για τις σημερινές γενιές, πώς οι γιαγιάδες μας κατόρθωναν να αναθρέψουν δώδεκα παιδιά μέσα στην ανέχεια και τη φτώχεια, όλες οι εργασίες του σπιτιού να εκτελούνται επαρκώς, παράλληλα να εργάζονται οι ίδιες σαν άνδρες στα κτήματα του χωριού- από τα ξημερώματα μέχρι τη δύση του ηλίου κατά τη διάρκεια όλου του έτους- στους ελαιώνες, αμπελώνες, περιβόλια και μπαξέδες. Αρκετές σύγχρονες οικογένειες σταματούν τον οικογενειακό τους προγραμματισμό στο ένα ή δύο παιδιά , και διαμαρτύρονται έντονα, ζητώντας την παρέμβαση ειδικών, γιατί δεν καταφέρνουν να τιθασεύσουν επιτυχώς τους μικρούς επαναστάτες τους στο σπίτι, αδυνατούν να υπάρξουν ως ζεύγος, και να ανταποκριθούν ταυτόχρονα στην εργασία τους με επάρκεια και σώας τας φρένας.
Έχω μία τεσσάρων χρονών κόρη λέγει η κα Χριστίνα
που ζει στην Αθήνα και η ίδια είναι οπτικός, απασχολούμενη στην ιδιωτική της επιχείρηση.
Η Λιλίκα καθημερινά διαλύει το σπίτι όταν απουσιάζω. Η γυναίκα που την προσέχει
δεν προλαβαίνει να συμμαζεύει, μόνο στο Νηπιαγωγείο ήταν φέτος υπάκουη στη
δασκάλα της. Αναλύοντας τι πειθαρχεί τη Λιλίκα στο σχολείο, εκτός από την
καθιέρωση σταθερών ορίων από τη δασκάλα της και τη μιμητική συμπεριφορά, όσον αφορά την ταύτιση με τους συμμαθητές
της , η Λιλίκα έχει συγκεκριμένους στόχους που γεμίζουν τον χρόνο της ευχάριστα
, μέσα από τους οποίους διοχετεύει με
υγιή τρόπο την ενέργειά της, καθώς δέχεται από το περιβάλλον της τακτικά αναγνώριση.
Παρατηρείται συχνά ότι τα παιδιά έλκονται και συνεργάζονται όταν
έχουν ίσες ευκαιρίες με τους ενήλικες. Δηλαδή δεν τα αντιμετωπίζουν οι μεγάλοι ως
παιδιά, αλλά ως υπεύθυνους μικρούς ανθρώπους, τους παρέχουν δυνατότητες για την
ανάδειξη των ικανοτήτων και δεξιοτήτων τους, και τα επιβραβεύουν οικογενειακά, στο
σχολείο και στο κοινωνικό τους
περιβάλλον.
Κοπέλες μου, έλεγε η μητέρα του 1960, θα πάμε σήμερα ,Σάββατο,
με τον πατέρα σας να κλαδέψουμε το αμπέλι , και ανέθετε τις ανάλογες με την ηλικία των
παιδιών εργασίες στο σπίτι. Εσύ η Πρώτη ( ονομαστικώς) να μαζέψεις τα στεγνά
ρούχα, να τα διπλώσεις, να απλώσεις τα πλυμένα και να σιδερώσεις τα ρούχα του μωρού. Εσύ
η Δεύτερη να φροντίσεις το μωρό, να αλέσεις την τροφή του στον μύλο και να του
φτιάξεις φρουτόκρεμα το απόγευμα, να το ταΐσεις και να
το αλλάζεις όταν δεις ότι είναι
βρεγμένο, και εσύ η Τρίτη να σερβίρεις το φαγητό , να πλύνεις τα πιάτα όταν
φάτε, να τινάξεις το χαλί της εισόδου και να σκουπίσεις μέσα και έξω στην αυλή.
Αν έμενε λίγο χρόνος, τα κορίτσια τον
διέθεταν για διάβασμα ή κάποια καλλιτεχνική εργασία, συνήθως κέντημα ή πλέξιμο.
Όσον αφορούσε τους γιούς, πρόσταζε ο
πατέρας: Εσύ ο Πρώτος (ονομαστικώς) βάλε κριθάρι στο σακούλι και γέμισε ένα παγούρι με νερό για το
άλογο, ο Δεύτερος ξεσκόνισε το σαμάρι
του γαϊδάρου και φορτώστε με τον Τρίτο μέσα στις κόφες τα εργαλεία και τα
τρόφιμα που ετοίμασε η μητέρα σας, πάρτε και μία κουρελού μαζί σας. Ο πατέρας πορευόταν καβαλάρης στο άλογο και η μητέρα
ακολουθούσε επάνω στο γαϊδούρι με τον μικρότερο γιο στην αγκαλιά της. Τα τρία
μεγαλύτερα αγόρια κρατούσαν τα χαλινάρια
και οδηγούσαν τα ζώα περπατώντας
αδιαμαρτύρητα, συχνά χωρίς την κατάλληλη υπόδηση. Τα οκτώ παιδιά της θεάρεστης οικογένειας ήταν άριστοι βοηθοί των
γονιών τους από τα γεννοφάσκια τους. Εκπαιδεύονταν να αντιμετωπίσουν με
ωριμότητα την ίδια τη ζωή, συχνά κάτω
από αντίξοες συνθήκες. Με οκτώ ενεργούς βοηθούς τα κατάφερναν οι γονείς θαυμάσια
και ήταν συνήθως επαρκείς όλοι στους ρόλους
τους, ως μέλη μίας συγκροτημένης και άρρηκτα συναισθηματικά δεμένης οικογένειας. Μέσα από το
λαογραφικό αρχείο της Βαλύρας, διαπιστώνουμε ότι πολλά παιδιά της γενιάς του
1950 , πήραν τη ζωή στα χέρια τους από
την ηλικία των 12 ετών, αμέσως μετά την αποφοίτησή τους από το Δημοτικό Σχολείο
Βαλύρας. Σχεδόν κάθε οικογένεια στη
Βαλύρα έχει να παραθέσει κι από ένα λαμπρό παράδειγμα.
Το ίδιο σύστημα ακολουθούν σήμερα και
οι οικογένειες των παραδοσιακών Ιρλανδών που δεν έχουν λιγότερα από 6 παιδιά η
καθεμιά, με τις ευλογίες του Αγίου Πατρικίου. Είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω στην πόλη Galway της Ιρλανδίας ,το έτος 1987-88, πώς μία
Ιρλανδή νηπιαγωγός και μητέρα έξι παιδιών ανέθετε τις οικιακές εργασίες στα
παιδιά της. Προς έκπληξή μου, η εξάχρονη κόρη της σιδέρωσε εμπρός μου άριστα το
πουκάμισο
του πατέρα της, ο οκτάχρονος γιος της έψησε κέικ, η επτάχρονη κόρη της άλλαξε
και τάισε το 6 μηνών αδελφάκι της, και
τα εννέα χρονών δίδυμα κορίτσια της καθάρισαν
τα πάντα στον ιδιωτικό σταθμό της μητέρας τους, που έδρευε στο ισόγειο του οικογενειακού κτιρίου. Μετά από αυτή την
εμπειρία, η δική μου πεντάχρονη κόρη , με την επίβλεψή μου βεβαίως ,σπανίως με άφηνε
να σιδερώνω το πουκάμισο του πατέρα της.
Ας αφήσουμε τα παιδιά και εγγόνια μας να μεγαλώσουν και ας μην παρατείνουμε, ενάντια στη θέλησή τους, την ανωριμότητα, ανευθυνότητα και κατώτερη για την ηλικία τους συμπεριφορά , επικοινωνώντας μαζί τους σαν να είναι κατοικίδια ζωάκια. Ο νους των παιδιών έχει τεράστιες δυνατότητες εξέλιξης, αρκεί να τους προσφέρουμε, στο περιβάλλον που ζουν και αναπτύσσονται, τα κατάλληλα ερεθίσματα, και να αναγνωρίζουμε τακτικά την πρόοδό τους.
Ο Θεός μεθ΄ημών,
Ευθυμία Η. Κοντοπούλου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου